Calm with Horses (2019)

Regie: Nick Rowland | 100 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Cosmo Jarvis, Barry Keoghan, Liam Carney, David Wilmot, Brian Doherty, Ned Dennehy, Simone Kirby, Roisin O’Neill, Toni O’Rourke, Hazel Doupe, Rory Quinn, Ally Ni Chiarain, Niamh Algar, Kiljan Moroney, Anthony Welsh, Ryan McParland, Peter Newington, Barry Keane, Brid Brennan

Honden kun je vals maken door ze gewelddadig op te voeden. Zo wordt door hondenkenners beweerd dat pitbulls en Staffordshire terriërs eigenlijk hele lieve dieren zijn, maar zich door sommige baasjes laten ‘opfokken’ tot agressieve vechthonden. Dat dit ook bij mensen voorkomt, zien we in het Ierse drama ‘Calm with Horses’ (2019) van debuterend regisseur Nick Rowland. Hoofdpersoon Douglas ‘Arm’ Armstrong (een onherkenbare Cosmo Jarvis, Sebastian uit ‘Lady Macbeth’ (2016)) is één bonk spieren. Ooit bokste hij op hoog niveau, maar na een traumatisch incident waarbij hij zijn tegenstander doodsloeg, heeft hij de sport vaarwel gezegd. De beruchte criminele familie Devers, die op niet mis te verstane wijze de dienst uitmaakt in het afgelegen en troosteloze Ierse dorp waar het verhaal zich afspeelt, nam de geknakte ‘Arm’ vervolgens in dienst als zware jongen, bodyguard en breekijzer. Alleen al met zijn stierennek, stalen voorhoofd en brede torso boezemt hij de vijanden van de familie Devers angst in. Hij ziet er niet alleen uit als een beest, maar wordt door zijn omgeving ook als zodanig behandeld. In de gangsterfamilie Devers zijn bloedbanden minder belangrijk dan loyaliteit. Maar in ‘Calm with Horses’ wordt die serieus op de proef gesteld.

Geweld is het enige wat Arm heeft gekend in zijn leven. Dat juist hij door de familie Devers wordt opgepikt, is dan ook niet vreemd. Als we hem ontmoeten, wordt hij samen met de jonge Dymphna Devers (Barry Keoghan, ‘Dunkirk’ (2017)) – die hij als zijn beste vriend beschouwt – naar ene Fannigan (Liam Carney) gestuurd. Die is de avond ervoor zijn boekje ernstig te buiten gegaan met een van Dymphna’s nichtjes en aan Arm de taak om hem even lekker tot moes te slaan. Direct in deze scène toont Rowland zijn talent door het gevecht op artistieke en gedurfde wijze te filmen, daarbij gebruik makend van silhouetten en indringend geel licht. Dat Arm ook een andere kant heeft, ontdekken we als hij zijn ex-vriendin Ursula (Niamh Algar) en hun autistische zoontje Jack (Kiljan Tyr Moroney) opzoekt. Er is veel gebeurd tussen Arm en Ursula, maar ze heeft nog altijd een zwak voor hem, al bewaakt ze zorgvuldig een zekere afstand omdat ze zijn carrièrekeuzes afkeurt. Ze vertelt Arm dat ze een speciale school heeft gevonden waar Jack naartoe kan, alleen is die wel aan de andere kant van het land. Om de jongen daar naartoe te krijgen heeft ze wel geld nodig, en ze hoopt dat Arm ook wat kan bijdragen. Arm wil graag tijd besteden met zijn zoontje, maar heeft moeite met het feit dat het jongetje zijn beperkingen heeft. Ook zit hij in de tang bij de familie Devers, die vaak een beroep op hem doen als hij net even een uurtje met zijn zoon doorbrengt. En nee zeggen tegen Dymphna durft of kan hij niet.

Dan maakt Dymphna’s oom Hector (David Wilmot) hen duidelijk dat het in elkaar slaan van Fannigan niet voldoende was. Hij moet definitief de mond gesnoerd worden. Arm is degene die dat moet doen. Ja, hij is een dommekracht, maar een moordenaar is hij niet. Ja, hij heeft iemand doodgeslagen in de boksring, maar dat hangt al jaren als een molensteen om zijn nek. Dus als het moment daar is, laat hij Fannigan lopen. Tegen Dymphna en de anderen vertelt hij dat hij hem omgelegd heeft. Maar met name de psychopathische oom Paudi (Ned Dennehy) vertrouwt het zaakje niet en Dymphna wil kosten wat het kost loyaal blijven aan zijn familie…

‘Calm with Horses’ is een film over robuuste mensen in een al even robuust landschap. Rowland koos de regio rond County Clare in het westen van Ierland als decor: een gebied dat bij mooi weer sprookjesachtig groen is, maar in de regen mismoedig grijs en grauw wordt. Driemaal raden onder wat voor weersomstandigheden het verhaal zich afspeelt. Aan de basis van de film ligt het gelijknamige korte verhaal van Colin Barrett, tot scenario verwerkt door Joe Murtagh. Het drama ontvouwt zich op voorspelbare wijze, maar ‘Calm with Horses’ weet zich te onderscheiden met goed acteerwerk en de bij vlagen verrassende visuele keuzes die Rowland maakt.

Jarvis heeft een knappe uiterlijke transformatie ondergaan. Onder zijn bonkige fysiek schuilt een gebroken man met een klein hartje en een groot trauma. Een man die eigenlijk alleen maar met zijn vuisten heeft leren spreken. De onhandigheid in zijn omgang met zijn zoontje, die zich niet goed kan uiten en in heftig krijsen uitbarst als hij de situatie niet meer aankan, breekt je hart. Dit is een man die wel wíl, maar simpelweg niet kan losbreken van de kluwen van geweld waar hij zich in bevindt. Fysiek is er een mooi contrast met Dymphna, die minder imposant oogt maar een veel agressievere aard heeft en in Arm de krachtpatser heeft gevonden die hem kan helpen het respect van zijn ooms af te dwingen. De karakterschets van deze twee jonge mannen, en de dynamiek van hun onderlinge vriendschap, is fascinerend. Wat minder uit de verf komt is de kalmerende werking van de paarden uit de titel. De jonge Jack gaat wekelijks paardrijden op therapeutische basis; dat ook Arm zijn rust vindt bij de dieren lijkt er met de haren zijn bijgesleept en voegt weinig toe.

Geweld speelt in veel films een centrale rol. Een man die zich uit een gewelddadig milieu wil losweken hebben we ook al vaker gezien. ‘Calm with Horses’ brengt niets nieuws en volgt met name op het dramatische vlak de vertrouwde paden. Debuterend regisseur Nick Rowland maakt echter indruk dankzij het prima acteerwerk van met name Jarvis, Keoghan en Algar en laat zien dat er in de toekomst rekening met hem gehouden mag worden.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

VOD-release: 19 augustus 2020 (Pathé Thuis)
VOD-release: 16 september 2020 (overige VOD-aanbieders)