Catacombe (2018)

Regie: Victor D. Ponten | 94 minuten | drama, thriller | Acteurs: Willem de Bruin, Kevin Janssens, Liliana de Vries, Werner Kolf, Orion Lee, Charlotte Vandermeersch, Björn van der Doelen, Jade Olieberg, Mark Rietman, Loes Schnepper, Nizar El Manouzi, Dinah Snijtsheuvel, Stijn Kosterman, Man-Lung Tang, Glenn Helder, Gilbert Sparen, Lodi Remmen, Sem Klarenbeek, Marc Dollevoet

Best merkwaardig eigenlijk dat twee van de grootste amusementsindustrieën zich tot op heden nauwelijks écht succesvol verenigd hebben. Goede films over voetbal zijn doorgaans op één hand te tellen, als er al zoveel te vinden zijn. Toch kan het haast niet anders dan dat de wereld die achter het voetbal schuilgaat genoeg materiaal op zou moeten leveren voor een aantal zeer goede films.

Geen glamoreus gedoe of succesvol verhaal van een gewone jongen die uitgroeit tot topvoetballer: in ‘Catacombe’ volgen we gewezen talent Jermaine Slagter (prima rol van Willem de Bruin, onder meer bekend als een van de rappers van ‘The Opposites’). Jermaine slijt zijn dagen bij een club die zich ergens in de onderste regionen van het profvoetbal bevindt en ziet zijn toekomst in het ongewisse omdat zijn club twijfelt of zijn aflopende contract verlengd moet worden. Het zijn niet de enige kopzorgen waarmee Jermaine zich geconfronteerd ziet: hij slaapt na de scheiding met zijn vrouw Naomi (Liliana de Vries, ‘Mannenharten’) in een goedkoop hotel en heeft enorme gokschulden bij een schimmig onderwereldfiguur (Mark Rietman die de kans krijgt zijn elitaire bankreclame-imago van zich af te schudden). Als zich dan plots een Aziaat meldt met een lucratief driejarig contract, komt Jermaine voor de keuze te staan om zich in te laten met dubieuze figuren en matchfixing (het expres beïnvloeden van een wedstrijd ten gunste van gokkende belanghebbenden), of om in dezelfde financieel vicieuze cirkel te blijven ronddolen.

Waar de voetbalwereld doorgaans bekend staat als een exorbitante omgeving waarbij zelfs middelmatige voetballers een vermogen opstrijken, is er vaak minder oog voor de lagere regionen, waar fulltime profs soms onder het minimumloon verdienen. Het is dan ook niet vreemd dat juist deze spelers het meest kwetsbaar zijn voor dubieuze invloeden en lucratieve doch schimmige dealtjes. Regisseur Victor D. Ponten regisseerde eerder samen met Jim Taihuttu al de prachtige roadmovie ‘Rabat’ en was als producent betrokken bij ‘Wolf’: net als ‘Catacombe’ een film die zich richt op jonge mannen die net buiten de maatschappij lijken te vallen en zich daardoor in moeten laten met criminaliteit en zo langzaam hun omgeving van zich afstoten. Een verfrissend perspectief, zeker gezien het feit dat veel van de recente Nederlandse (grote) speelfilms zich richten op welgestelde figuren met alledaagse problemen die het benoemen nauwelijks waard zijn. In films als ‘Wolf’ en nu dus ‘Catacombe’ staan juist mensen centraal die worstelen met de harde wereld waar ze zich in bevinden, soms geconfronteerd met een schier uitzichtloze situatie.

‘Catacombe’ is een bijzonder grimmige film, waarbij de hoofdpersoon zich nauwelijks los kan maken van het benauwende web van criminaliteit en matchfixing. Jermaine is geen held die tegen wil en dank betrokken raakt bij schimmige praktijken, maar vanaf het begin al iemand die worstelt met een gokverslaving en torenhoge schulden. Door zich in te laten met nog meer dubieuze figuren ziet Jermaine zich steeds meer verstrikt in een steeds nauwer wordende vicieuze cirkel van uitzichtloosheid en machteloosheid. Die machteloosheid uit zich sterk in de scènes waarin Jermaine zijn persoonlijke leven onbedoeld vermengd ziet raken met het criminele: met zijn dochtertje op de kermis, of met zijn autoritaire vader. Ergens hoop je op verlossing voor Jermaine, maar de realiteit blijkt grimmiger en weerbarstiger. Treurig ook hoe Jermaine zijn omgeving langzaam meetrekt in zijn val, met naast zijn familie ook zijn beste vriend en teamgenoot Kevin (Kevin Janssens, ‘Revenge’).

Jammer dat de dialogen hier en daar gebreken vertonen: het blijft doorgaans het grootste manco van Nederlandse films. Sowieso is het script in ‘Catacombe’ de zwakke plek, want de film kampt bij vlagen met een gebrek aan een spanningsboog, waarbij vooral het middenstuk wat slepend aanvoelt. En dat de invloed van de commercie enorm groot is binnen film (en voetbal) mag geen verrassing zijn, maar dat hier zo opzichtig en soms zelfs in gesproken woord reclame wordt gemaakt is toch wel over het randje. Een sponsorend watermerk zal vast tevreden zijn, maar op deze kunstmatige en overduidelijk gescripte manier reclame maken is toch wel erg potsierlijk. Sponsoring zal voor de financieel onzekere Nederlandse filmwereld best nodig zijn, maar kan ook worden overdreven. Ponten laat ontegenzeggelijk zien talent te hebben en verhaal en perspectief bieden een oh zo welkome afwisseling in het Nederlandse filmaanbod. Nu nog investeren in een écht goed script.

Alex Mazereeuw

Waardering: 3

Bioscooprelease: 13 september 2018