Cymbeline (2014)

Regie: Michael Almereyda | 98 minuten | drama | Acteurs: Ethan Hawke, Ed Harris, Milla Jovovich, John Leguizamo, Penn Badgley, Dakota Johnson, Anton Yelchin, Peter Gerety, Kevin Corrigan, Vondie Curtis-Hall, James Ransone, Spencer Treat Clark, Bill Pullman, Delroy Lindo

Shakespeare zal vermoedelijk de meest verfilmde toneelschrijver ooit zijn. Zijn beroemdste werken, zoals ‘Hamlet’ en ‘Macbeth’ zijn talloze malen verbeeld op het witte doek, maar ‘Cymbeline’ is in dat opzicht een stuk obscuurder. Regisseur Michael Almereyda, van wie in 2000 al eens een lowbudgetverfilming van een gemoderniseerde ‘Hamlet’ uitkwam, waagt zich als een van de weinigen aan het stuk en gooit van de weeromstuit ook hier een modern sausje overheen. Dat had hij bij nader inzien waarschijnlijk beter niet kunnen doen.

Het verhaal van ‘Cymbeline’ is zeer losjes gebaseerd op (legendes van) de Britse vorst Cunobelin, die rond de start van de christelijke jaartelling aan de macht was. Zo losjes eigenlijk, dat op een paar namen na bijzonder weinig refereert aan de historische figuur. Voor de film heeft Almereyda Cymbeline (Ed Harris) aan het hoofd gezet van de motorbende van de Britons. En verzet hij zich tegen de Romeinse politiemacht. Een gebbetje dat nogal curieus aandoet, want Cymbeline blijft maar refereren aan ene Caesar, terwijl niet duidelijk is wat de functie van deze ‘keizer’ zou moeten zijn. De hoofdcommissaris? Het maakt het geheel er niet overzichtelijker op.

Het verhaal in een notendop: de dochter van Cymbeline, Imogen (Dakota Johnson), is verliefd op haar armlastige voormalig speelkameraadje Posthumus (Penn Badgley). Dit terwijl Cymbeline en zijn koningin (Milla Jovovich) liever zien dat ze een relatie aangaat met haar zoon Cloten (Anton Yelchin). Daar denkt Cloten overigens, al masturberend op Imogens bed, precies hetzelfde over. Posthumus op zijn beurt is wat al te zelfverzekerd en gaat een weddenschap aan met ene Iachimo (Ethan Hawke) wat betreft de kuisheid van Imogen. Iachimo verdraait de werkelijkheid vervolgens dusdanig dat Posthumus denkt dat Imogen hem ontrouw is geweest. En dan krijg je de poppen natuurlijk aan het dansen.

Een hoop identiteitsverwisselingen en andere kolder met tablets en mobiele telefoontjes later, komt het hele zooitje bij elkaar en wordt in retrospect uitvoerig uiteengezet hoe een en ander van misverstanden aan elkaar hing. Tegen die tijd zijn er wel flink wat doden gevallen. Dit achteraf gepraat werkt misschien op toneel heel aardig (het was in de tijd van Shakespeare heel gebruikelijk dat bepaalde handelingen door een boodschapper werden overgebracht om het publiek bij te praten), maar op film slaat het als een tang op een varken. Almereyda houdt te krampachtig vast aan het toneelstuk, zonder de mogelijkheden van dit andere medium goed te verkennen.

Wat ook niet helpt, is de keuze om wél de handeling, maar niet het taalgebruik naar de moderne tijd te verplaatsen. Los van de al eerder genoemde curieuze verwijzingen, heeft het ook gevolgen voor de geloofwaardigheid van een aantal personages. Waar Ed Harris en Ethan Hawke zich prima weten uit te drukken in het oude Engels, hebben met name Anton Yelchin en Dakota Johnson daar aanzienlijk meer moeite mee. Daardoor leidt de tekst regelmatig erg af en voelt de kloof met het toneelstuk alleen maar groter aan. De moderne soundtrack is dan weer wel heel aardig te pruimen, maar je gaat je gaandeweg de film steeds meer afvragen waar Almereyda zijn keuzes op gebaseerd heeft.

‘Cymbeline’ is een van Shakespeare’s latere toneelstukken (vermoedelijk geschreven in 1611). De tijd van de grote koningsdrama’s had hij toen al achter zich gelaten; veelal ging het om tragikomedies. En zo valt ‘Cymbeline’ ook wel te karakteriseren, waarbij het stuk – ondanks alle doden – eerder komisch dan tragisch is. Helaas lijkt het komische aspect in deze verfilming vooral onbedoeld. Mede door het gebruik van de oorspronkelijke tekst, in plaats van moderner taalgebruik, is de film veel te zwaarwichtig geworden. ‘Cymbeline’ is hierdoor een ongemakkelijke zit, die niet echt uitnodigt om het verhaal nog eens te bezoeken.

Wouter de Boer

Waardering: 2

VOD-release: 19 mei 2015
DVD- en blu-ray-release: 19 mei 2015