De alchemisten (2015)
Regie: Jona Honer | 31 minuten | documentaire, korte film
“Hij heeft vier keer met een rode bar dat downward kanaal geraakt met de top, en hij breekt daar nu doorheen.” Dit is een van de uitspraken die je in korte documentaire ‘De Alchemisten’ van Jona Honer zult horen. De film gaat over de voor de leek toch al wat ondoorzichtige wereld van de hedgefondsen en staat redelijk bol van vakterminologie, die de gemiddelde kijker niet veel zullen zeggen. Maar ‘De alchemisten’ is beslist geen documentaire voor een hele specifieke doelgroep. De rode lijn is het geloven in het succes van je onderneming, daar risico’s voor durven nemen en de consequenties aanvaarden.
Broers Joshua en Sebastiaan Ratha (eind twintig, begin dertig) hebben samen een hedgefonds opgericht, Arete Caerus. In tegenstelling tot de meeste startups pakken ze het vanaf het begin groots aan. Niks eerst parttime aan de slag of in een bescheiden bedrijfsruimte ergens op een industrieterrein, de broers huurden een van de mooie, statige panden aan de Amsterdamse Herengracht, waarlangs toeristen in rondvaartboten hun ogen uitkijken. Samen met een paar anderen proberen ze hun ‘gouden formule’ – na enkele succesvolle testronden – in de praktijk voor hen geld te laten verdienen. Zelf hebben ze er uiteraard ook geld in gestoken, maar de lonen moeten doorbetaald en de investeerders happen nog niet echt toe. Jona Honer kreeg toestemming om alles binnen de kantoormuren te filmen – slechts op het eind, als een medewerker vermoedt dat de vergadering over ‘de toekomst’ wel eens kan uitlopen op een slecht-nieuwsgesprek, gaat de camera op zwart.
‘De alchemisten’ maakt regelmatig een spagaat. De documentaire fascineert en frustreert tegelijk. Fragmenten waarin de heren naar het computerscherm kijken (waarbij je ze dus recht in het gezicht aankijkt en niet ziet wat zij op het scherm zien) zijn zowel interessant als saai. De broers komen arrogant over, toch voel je sympathie voor ze als het schip met geld uitblijft. Sowieso verdienen ze respect voor het feit dat ze hun wijze van zakendoen zo open delen. En filmmaker Jona Honer verdient datzelfde voor zijn opvallende manier van filmen – hij laat het jargon voor wat het is (zoiets leg je immers toch niet in een half uurtje uit) en focust op de karakters. Dat respect kreeg hij overigens al van de stad Utrecht. Tijdens het Nederlands Filmfestival 2015 ontving Honer de Filmprijs van de Stad Utrecht, de prijs voor het beste regiedebuut uit de NFF Debuut Competitie.
Monica Meijer
‘De alchemisten’ wordt zondag 10 januari 2016 om 23.40 uur op NPO 3 uitgezonden.