De terugkeer van de wespendief (2017)

Regie: Stanley Kolk | 90 minuten | thriller | Acteurs: Benja Bruijning, Sanne Langelaar, Lykele Muus, Michel Sluysmans, Nino den Brave, Svenno van Kleij, Mandela Wee Wee, Samuel Bouma, Faye Bezemer, Shaquille Fernand, Juva Si Ahmed

Aimée de Jongh is een talentvolle Nederlandse striptekenaar. Mensen die veel met de trein reizen kennen haar ongetwijfeld van haar strookstripje ‘Snippers’. Met ‘De terugkeer van de wespendief’ bracht ze in 2014 haar eerste graphic novel (beeldroman) uit, waarin ze stevige thema’s als zelfmoord en pesten verwerkte. De roman werd uitstekend ontvangen en leverde de Jongh meerdere accolades op. Editor Stanley Kolk was zo onder de indruk van de literaire strip dat hij er koste wat het kost zijn regiedebuut mee wilde maken. Het verhaal schetst de impact die pesterijen kunnen hebben, ook later in het leven. Zelf maakte Kolk dat nooit van dichtbij mee. Het basisverhaal van De Jongh werd door Kolk en scenarioschrijver Philip Delmaar aangevuld met een tweede invalshoek, namelijk dat van de pesters, voor wie de gebeurtenissen uit hun jeugd hen ook kan blijven achtervolgen in hun latere leven. ‘De terugkeer van de wespendief’ is de eerste in een reeks van zes nieuwe Telefilms die door de NPO in maart en april worden uitgezonden.

Simon Antonisse (Benja Bruining) is, samen met zijn hoogzwangere vrouw Laura (Sanne Langelaar) eigenaar van een stoffige boekhandel. De zaken gaan niet al te best, maar de dromerige Simon laat zijn passie niet zomaar schieten, ook niet met een kind op komst. Al zo lang hij zich kan herinneren is hij een boekenwurm. Eigenlijk léést hij de boeken liever dan dat hij ze verkoopt. Dat er in zijn jeugd het een en ander is gebeurd, heeft hij nooit willen delen met Laura. Maar dan herkent hij ineens een klant in de winkel. Stiekem achtervolgt hij deze man, tot aan de spoorwegovergang waar hij zichzelf voor de trein gooit. Een schokkende gebeurtenis die het verleden dat Simon zo diep had weggestopt, weer oprakelt. Zijn gedachten voeren hem terug naar zijn middelbareschooltijd. Hij ging veel om met Ralph (Samuel Bouma), die gek was van vogels en er enthousiast over kon vertellen. Ralph, en in mindere mate Simon zelf, was het mikpunt van pesterijen. Op een gegeven moment was hij het zo zat, dat hij een daad wilde stellen. Een daad die helemaal verkeerd afliep. Na al die jaren voelt Simon zich nog altijd schuldig over wat er gebeurd is. Hij trekt zich tussen zijn boeken terug in zijn boshuisje en ziet dingen die er niet zijn. Hij neemt het tienermeisje Floor (Faye Bezemer), die hem behoedde voor een ongeluk en zijn hulp goed kan gebruiken bij haar literatuurwerkstuk, in vertrouwen. Intussen probeert Laura de noodlijdende boekhandel te redden van de ondergang. Ze krijgt hulp aangeboden van Simons oud-klasgenoot Vincent (Mandela Wee Wee), een van de pesters van vroeger die berouw wil tonen. Maar van Simon mag ze zijn geld absoluut niet aannemen…

Het vertalen van een in stemmig zwart-wit getekende striproman naar het beeldscherm is geen sinecure, maar Stanley Kolk is er heel aardig in geslaagd. Het zwart-wit werd ogenschijnlijk zonder enige moeite ingeruild voor een helder en warm kleurenpalet. Het verhaal is voor een strip natuurlijk hyperrealistisch, wat de overgang naar film makkelijker maakt. Kolk geeft echter wel een aantal subtiele hints naar de stripachtergrond, onder meer in de kleding van de personages. Ook is er veel symboliek: de oude boeken waar Simon zich mee omringd representeren het verleden dat hij nog altijd niet heeft kunnen loslaten, de hang naar nostalgie en melancholie. Boeken hebben voor hem een troostend effect; wanneer hij met zichzelf in de knoop zit, gaat hij ineengedoken tussen de boeken zitten. De symboliek van de wespendief, een roofvogel die een nieuw leven begint als zijn partner niet terugkomt, is uiteindelijk de krachtigste boodschap: het verleden kun je achter je laten, omdat je altijd de mogelijkheid hebt om opnieuw te beginnen.

De structuur van het verhaal is dusdanig opgebouwd dat je wel moet blijven kijken hoe de vork in de steel zit, omdat de gebeurtenissen uit het verleden stukje bij beetje onthuld worden. We worden verrast met enkele onverwachte wendingen en een bovennatuurlijk tintje. Al laat de rol van het meisje Floor, die zo close met Simon wordt dat het ongemakkelijk wordt en doet denken aan ‘Lolita’ van Vladimir Nabokov, zich door de oplettende kijker wel raden. Het acteerwerk is dik in orde. Met name Sanne Langelaar komt goed voor de dag. Ook technisch is weinig op de film aan te merken, al had ‘De terugkeer van de wespendief’ efficiënter gemonteerd kunnen worden – wat opmerkelijk is aangezien regisseur Stanley Kolk hoofdzakelijk als editor werkt. Nu zakt de spanningsboog hier en daar jammer genoeg wat in.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

‘De terugkeer van de wespendief’ wordt woensdag 22 maart 2017 om 20.30 uur uitgezonden op NPO 3.