Death on the Nile (2022)

Regie: Kenneth Branagh | 127 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Kenneth Branagh, Gal Gadot, Emma Mackey, Armie Hammer, Rose Leslie, Annette Bening, Susannah Fielding, Adam Garcia, Rick Warden, Letitia Wright, Sophie Okonedo, Tom Bateman, Ali Fazal, Russell Brand, Jennifer Saunders, Dawn French

Haar naam is sinds jaar en dag synoniem voor moordmysteries; Agatha Christie. De Britse schrijfster is de meest vertaalde auteur aller tijden en verkocht zo’n 3,2 miljard boeken. Haar bekendste creaties zijn de detectives Miss Marple en Hercule Poirot, personages die ze veelvuldig liet opdraven in haar verhalen en die haar vele lezers tot de verbeelding spraken. Met name Poirot, die in 33 boeken en meer dan vijftig korte verhalen de hoofdrol speelt, is een mysterie. De besnorde, van oorsprong Belgische meesterspeurder werd al door verschillende grote acteurs geportretteerd op zowel het kleine als het grote scherm, in hoorspelen en op het toneel. Onder hen Albert Finney, Orson Welles, Peter Ustinov, Tony Randall, David Suchet, Alfred Molina en recenter John Malkovich en Kenneth Branagh. Die laatste blies het oeuvre van Christie in 2017 nieuw leven in met een (zoveelste) nieuwe verfilming van ‘Murder on the Orient Express’. Net als de verfilming van Sidney Lumet uit 1974, die over het algemeen beschouwd wordt als de beste, was Branaghs versie volgepakt met grote namen als Johnny Depp, Penelope Cruz, Judy Dench, Willem Dafoe, Olivia Colman, Michelle Pfeiffer en Branagh zelf. Waar filmrecensenten zich afvroegen waarom het nodig was een zoveelste remake te produceren van Christies moordklassieker, wist het bioscoopgaande publiek de het sterrenvehikel wel te waarderen want ‘Murder on the Orient Express’ deed de kassa’s flink rinkelen en bracht in totaal ruim 350 miljoen dollar op.

Dat er ook van ‘Death on the Nile’ een remake zou komen was al lang van tevoren aangekondigd, maar de release werd meerdere keren uitgesteld vanwege productieproblemen en de coronapandemie. Ook de negatieve publiciteit rond een van de hoofdrolspelers, Armie Hammer, speelde de release parten. Begin 2021 kwam het nieuws naar buiten dat Hammer er nogal verontrustende seksuele voorkeuren op na houdt en door diverse ex-vriendinnen werd beschuldigd van manipulatie, seksueel geweld, verkrachting en zelfs kannibalisme. In de publiciteitscampagne rond ‘Death on the Nile’ (2022), onder meer via de trailer, werd de rol van Hammer flink teruggeschroefd, maar in de film zelf is hij volop aanwezig. Met name de scène waarin zijn personage nogal hitsig danst met zijn vriendin geeft, met de aanklachten in het achterhoofd, een nare smaak in de mond.

Branagh kruipt net als in ‘Murder on the Orient Express’ zelf in de huid van detective Poirot en aan het begin van de film duiken we even in zijn verleden, als we zien hoe hij tijdens de Eerste Wereldoorlog maar net aan een hevig bombardement weet te ontsnappen. ‘Jij bent veel te slim om een boer te zijn’, werpt zijn legerkapitein hem toe vlak voordat het noodlot toeslaat. Ook zien we de reden waarom Poirot sindsdien altijd alleen is gebleven; zijn grote liefde sterft tijdens de oorlog. Flash forward naar twintig jaar later, in een Londense club in 1937 waar een gedachten verzonken Poirot getuige is van het ontstaan van een fatale driehoeksromance. Waar Simon Doyle (Armie Hammer) eerst nog gepassioneerd over de dansvloer krioelde met Jacqueline de Bellefort (Emma Mackey), verschuift zijn aandacht al snel naar haar jeugdvriendin, de steenrijke Linnet Ridgeway (Gal Gadot) in haar opvallende zilveren japon. In de club zingt blueszangeres Salome Otterbourne (Sophie Okonedo) de sterren van de hemel (in het originele verhaal is Salome overigens een schrijfster). Zij en haar manager (en nichtje) Rosalie (Letitia Wright) zijn zes weken later opnieuw van de partij in het chique Cataract Hotel in het Egyptische Aswan, waar Simon in het huwelijksbootje stapt met Linnet en waar de kortgeleden keihard gedumpte Jacqueline het feestje komt verstoren.

Het pasgehuwde stel vertrekt met een cruise over de Nijl en neemt een select gezelschap met zich mee. Naast Salome en Rosalie zijn ook Linnets dienstmeid Louise (Rose Leslie), de aristocratische arts en ex-verloofde van de bruid Linus Windlesham (Russell Brand, haast onherkenbaar, zo serieus), de mysterieuze ‘neef’ en advocaat Andrew (Ali Fazal) en Linnets excentrieke peetmoeder Marie Van Schuyler (Jennifer Saunders) en haar verpleegster Bowers (Dawn French) aan boord. Verder zijn ook Poirots charmante rechterhand Bouc (Tom Bateman) en diens moeder Euphemia (Annette Bening) van de partij. Zo op het oog een bont gezelschap, maar de personages hadden wel iets beter uit de verf kunnen (en eigenlijk moeten) komen. Hun onderlinge verhoudingen zijn niet altijd duidelijk en de motieven die ze stuk voor stuk hebben – wraak, geld, jaloezie – voelen niet urgent genoeg aan om de kijker op het puntje van zijn stoel te doen kruipen. Momenten waar een cruciaal plotelement onthuld wordt, worden veelal afgeraffeld. In de verfilming uit 1978 zagen we het moordmysterie zich stap voor stap ontvouwen, maar hier lijkt scenarioschrijver Michael Green zo bang te zijn de boot te missen dat hij door het verhaal heen vliegt. Maar wat de film vooral de das omdoet, is het feit dat alle luchtigheid en spitsvondigheid die Christies verhalen zo aangenaam maken, uit het scenario weggezogen zijn. De gevatte opmerkingen over en weer tussen de oude mevrouw Van Schuyler en haar verpleegster bijvoorbeeld (dan héb je French & Saunders aan boord en dan maak je daar amper gebruik van…!). Overigens had de film uit 1978 Bette Davis en Maggie Smith in deze rollen; daar hadden zelfs een op dreef zijnde French & Saunders niet aan kunnen tippen.

Waar deze versie van ‘Death on the Nile’ ook tegenaan loopt, is dat de film zo overduidelijk in de studio is opgenomen. De eeuwenoude piramides van Gizeh, de enorme standbeelden van Ramses in Abu Simbel; het Egypte van Branagh komt maar niet tot leven. En dat geldt ook voor zijn personages. Alleen de backstory rond Poirot zelf is interessant; waar komt zijn melancholieke, afstandelijke houding vandaan en waarom is hij altijd alleen gebleven? We leren zelfs het verhaal achter zijn opvallende snor! Maar verder zet Branagh de trend door die hij met ‘Murder on the Orient Express’ inzette door; alle ‘fun’ uit het origineel van Agatha Christie wordt eruit geperst en een droog, humorloos en tandeloos geheel blijft over. Dan deed Rian Johnson dat met zijn moordmysterie ‘Knives Out’ (2019) heel wat beter!

Patricia Smagge

Waardering: 2

Bioscooprelease: 9 februari 2022
VOD-release: 30 maart 2022 (Disney +)