Delta (2008)

Regie: Kornél Mundruczó | 96 minuten | drama | Acteurs: Félix Lajkó, Orsolya Tóth, Lili Monori, Sándor Gáspár, Martin Wuttke

Er zit een moment in ‘Delta’, waarin één van de hoofdpersonen op een boot staat en uitkijkt over de het weidse waterlandschap. Tegen beter weten in verwacht je dat hij zijn armen op zijn Leonardo Di Caprio’s uit zal spreiden en in euforie uit gaat roepen “I’m the king of the world!”, maar uiteraard gebeurt dit niet. ‘Delta’ is een gevoelig portret van een verboden liefde, waarin dit soort sentimentele of cheesy uitspraken niet past. Het is moeilijk om aan te geven wat nu de meeste indruk maakt: de adembenemende cinematografie van Mátyás Erdély, de weergaloze acteerprestaties van de beeldschone Orsi Tóth en gelegenheidsacteur Félix Lajkó, of de hypnotiserende muziek van die laatste (Lajkó is in het echte leven een beroemde violist). Laten we het op een combinatie van deze elementen houden, wat ‘Delta’ zo de moeite waard maakt. Niet voor iedereen overigens, want het tempo ligt zeer laag, er gebeurt weinig en de dialogen zijn spaarzaam en wat er gezegd wordt zijn vaak niet meer dan trivialiteiten – de echt belangrijke zaken blijven onuitgesproken. Daar moet je van houden.

Het gebrek aan plot breekt Kornél Mundruczó’s speelfilm een beetje op; de regisseur laat zijn scenario verdrinken in het Oost-Europese natuurgebied, de Donau-Delta. Het fungeert niet alleen als achtergrond, maar spreekt ook boekdelen, tenminste, als de kijker wil luisteren. De geluiden uit de natuur – het gekwaak van kikkers, het klotsen van het water, het trekt het gewillige publiek zo mee het moeras in, en al lang na de aftiteling over het scherm gerold is, blijf je nog met je hoofd bij het verhaal en je voeten in het water. Het schildpadje van Fauna is een mooie metafoor. Zoals deze zich terugtrekt in de veiligheid van zijn schulp, zoeken ook broer en zus de betrekkelijke bescherming van hun idyllisch aandoende hut op palen.

De menselijke natuur wordt subtiel door Kornél Mundruczó blootgelegd; de nieuwe echtgenoot van de moeder (die broer en zus delen), wiens jaloerse emoties uitvloeien in een verkrachting, door een indrukwekkend longshot in beeld gebracht. Hoewel de camera op honderden meters afstand blijft is de weerzinwekkendheid van de daad enorm, misschien juist wel daardoor. Ook de misselijkmakende hypocrisie van de dorpsbewoners van het dorpje wordt in één klap duidelijk, wanneer je ze al schransend en zuipend gebruik ziet maken van de gastvrijheid van iemands wiens levensstijl ze afkeuren.

En wat voor kwaad kan het eigenlijk wat broer Mihail en zus Fauna uitspoken? Het feit dat Mundruczó incest op zo’n manier kan brengen dat je als kijker alleen maar ziet dat de twee voor elkaar gemaakt zijn en dat je hen alle goeds toewenst, is een knappe prestatie, gezien het controversiële karakter van de relatie. ‘Delta’ is een film die door het gebrek aan een gedetailleerd plot de kijker in een bespiegelende staat brengt, waar deze overigens pas de tijd voor kan nemen als alle mooie plaatjes aan het netvlies voorbij zijn getrokken.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 23 april 2009