Dozens of Norths – Ikuta no kita (2021)

Regie: Kōji Yamamura | 64 minuten | animatie

‘Dozens of Norths’ is de langverwachte eerste speelfilm van de veelgeprezen Japanse animator Kōji Yamamura, vooral bekend van zijn absurdistische korte films, zoals het met een Oscar genomineerde ‘Mt. Head’ (2002). Zijn inspiratiebron voor ‘Dozens of Norths’ was de zeebeving nabij Sendai in 2011, die het leven van ruim 16.000 mensen kostte. Hoewel Yamamura de ramp niet onmiddellijk in beeld bracht, zou zijn angst en onmacht tegenover de gebeurtenis later verwerkt worden in de thematiek en stemming van zijn werk. Het jaar daarop, vanaf 12 april 2012, tekende hij een omslagfoto en korte tekst voor 32 nummers van het maandelijkse tijdschrift ‘Bangaku-Kai’, dat uiteindelijk de basis werd voor ‘Dozens of Norths’. De animatiefilm is een typisch product van Yamamura: de animator laat transformatie en verval wederom hand in hand gaan.

Na het presenteren van een aantal wereldkaarten die het gebied rondom de Noordpool tonen, nemen we een hoogst getergde schrijver waar. De schrijver valt in slaap aan zijn bureau (writer’s block?), waarna er twee miniatuurmensjes verschijnen. Deze kleine mensen stelen zijn schrijfveer en nemen direct de benen. We volgen hen vervolgens door een duivels landschap dat geïnspireerd lijkt te zijn door zowel Dante Alighieri als Jheronimus Bosch. Onheilspellende waanbeelden, helse kleuren en monsterlijke wezens, dat is het materiaal waarmee Kōji Yamamura ons opzadelt in zijn speelfilmdebuut. Het levert een afstandelijke, maar zeker niet onsympathieke film op.

‘Dozens of Norths’ valt moeilijk in een hokje te plaatsen. Als gangbare animatiefilm is deze prent compleet onverkoopbaar. Qua animatie verschilt ‘Dozens of Norths‘ aanmerkelijk van wat we doorgaans gewend zijn. Als de camera beweegt dan beweegt hij slechts spaarzaam: het lijkt Yamamura vooral om de gedetailleerde achtergronden te gaan. De animatie is wat stijf en daardoor even wennen, maar past eigenlijk uitstekend bij de vertelstijl en de bevreemdende sfeer van het verhaal. Even eigenzinnig zijn de kleine gedichten die herhaaldelijk op het scherm verschijnen, met soms alarmerende en zwaarmoedige boodschappen. In de film zit geen dialoog, maar wél muziek, zoals de klanken van de Nederlandse componist Willem Breuker. Het voelt daarom soms net alsof we naar een stille film kijken, met de gedichten die fungeren als tussentitels en de muziek als passende begeleiding.

Terwijl veel animatiefilms zich laten leiden door bekende conventies en een familievriendelijk narratief, weigert Yamamura zich over te geven aan gemakkelijk en snel succes. Dat is lofwaardig, al maakt het niet gelijk voor een benaderbare film. Er is hier niet zoiets als een duidelijk plot. In plaats daarvan focust de film zich veel meer op beeld, geluid en achterliggende gedachten. Voor degenen die houden van plotgedreven films is ‘Dozens of Norths’ zodoende niet bepaald aan te raden. Liefhebbers van Yamamura zullen zich hier echter wel mee vermaken. Het gebeurt tenslotte niet vaak dat de animator met iets nieuws op de proppen komt.

Len Karstens

Waardering: 3

Speciale vertoning: Camera Japan 2022