DragonWyck (1946)

Regie: Joseph L. Mankiewicz | 99 minuten | drama, romantiek, thriller | Acteurs: Gene Tierney, Walter Huston, Vincent Price, Glenn Langan, Jessica Tandy, Anne Revere, Spring Byington, Connie Marshall, Henry Morgan, Vivienne Osborne, Trudy Marshall.

‘Dragonwyck’ is een solide, vakkundig gemaakte film die, ondanks de bekende verhaalvorm, toch nog een eigen karakter weet te ontwikkelen en in zijn eigen recht weet te boeien. Dit heeft te maken met de mensen voor de camera, maar vooral met de man erachter: Joseph L. Mankiewicz. Inmiddels staat Mankiewicz bekend als één van de grote namen van (het oude) Hollywood, maar ten tijde van ‘Dragonwyck’ was hij nog uitsluitend werkzaam geweest als producent en scenarioschrijver. ‘Dragonwyck’ zou de eerste van twintig films worden, die hij zou gaan regisseren, en veel van de elementen die in zijn latere films terug zouden komen, zijn in deze film al waarneembaar.

Aanvankelijk wilde Mankiewicz niets van het verhaal weten toen dit bij de Fox studio werd aangedragen. Hij vond het teveel op ‘Rebecca’ lijken, een verhaal dat Hitchcock even eerder al verfilmd had, en daarom adviseerde hij de studio, in zijn capaciteit als scenarioschrijver, om het verhaal niet te kopen. Fox nam het verhaal echter toch en contracteerde de legendarische regisseur Ernst Lubitsch voor de verfilming. Toen deze echter een hartaanval kreeg, moest de regie overgedragen worden. Nu zag Mankiewicz het ineens wel zitten: wie wil immers niet zijn regiedebuut maken als plaatsvervanger van Lubitsch?

Het verhaal vertoont al enkele duidelijke Mankiewicz-kenmerken zoals de brief aan het begin van de film die de hoofdpersoon, en daarmee de plot, in beweging brengt, en de strijd tussen de oude en jonge garde, waarbij de eerste door de laatste vervangen wordt of dient te worden. Het verhaal zelf heeft, zoals gezegd, veel weg van Hitchcocks ‘Rebecca’. Ook in die film stond er een mysterieus huis centraal waar de geest van de overleden vrouw des huizes nog steeds rondwaart en mogelijke “opvolgsters” het leven zuur maakt. In ‘Dragonwyck’ komt verder nog een geheimzinnig zolderkamertje voor, waar de statige heer des huizes zich regelmatig terugtrekt, maar waar onze heldin, en niemand, zich niet dient te begeven. Het is een klassiek element uit (gotische) horrorfilms die zich in dit soort huizen afspelen. Mankiewicz lijkt te spelen met de kennis van de toeschouwer met al deze aspecten. Hij gooit ze allemaal als jongleerballen de lucht in en vraagt aan de kijker om op alles te blijven letten, terwijl niet alles even belangrijk is. Net wanneer je denkt dat de film de horrorkant op gaat, in de verklaring voor de plotselinge dood van de vrouw van Nicholas van Ryn (Vincent Price), wordt er voor een meer realistische, of aardse oplossing gekozen. Ook wordt het huis niet platgebrand aan het einde van de film, zoals gebruikelijk is in dergelijke horrorfilms. Nee: de problematiek wordt meer psychologisch benaderd.

Wat de film verder nog meerwaarde geeft is het boeiende acteerwerk van Price en Tierney. Vincent Price is vooral bekend uit horrorfilms, en van de “zombierap” uit Michael Jacksons Thriller, maar speelt hier een conventioneler soort dramarol. Maar dan wel eentje, waarin de kwaliteiten die hem zo geschikt maken voor horror, weer uitermate goed tot hun recht komen. Zijn imposante, statige uiterlijk is ideaal voor deze rol van dominante, maar tevens aantrekkelijke, edelman. Daarbij heeft hij zo’n prachtige, gezaghebbende stem, dat het onmogelijk is om hem te negeren. Met zijn woorden weet hij bijna iedereen in te palmen. In dit geval gaat het niet om zo maar iemand, maar om de Amanda spelende Gene Tierney. En als je haar weet in te palmen, mag je je gelukkig prijzen. Wat een stralende aanwezigheid; en nog een vrouw met principes ook. Ze weet de rol van het aanvankelijk wat naïef lijkende boerenmeisje, maar met waardevol boerenverstand, goed vorm te geven, al is ze qua uiterlijk misschien niet echt geloofwaardig te noemen in een dergelijke rol. Maar een kniesoor die daar op let. Als kijker (en regisseur) ben je al lang blij als je haar tot de cast mag rekenen. Samen met Price weet ze een krachtige aanwezigheid te vormen die de aandacht van de kijker de gehele film vast weet te houden. Tel daar nog een competente beginnende regisseur bij op en je hebt een succesvolle productie in handen. ‘Dragonwyck’ is, kortom, een vruchtbaar regiedebuut gebleken, ondanks het in essentie betrekkelijk onoriginele basisverhaal. Dit alles door het talentolle trio Price, Tierney, en Mankiewicz.

Bart Rietvink