Emily (2022)

Regie: Frances O’Connor | 130 minuten | biografie, drama | Acteurs: Emma Mackey, Oliver Jackson-Cohen, Adrian Dunbar, Fionn Whitehead, Alexandra Dowling, Gemma Jones, Amelia Gething, Sacha Parkinson, Harry Anton, Gerald Lepkowski, Elijah Wolf, Amy Hilbert, Philip Desmeules, Nikki Hellens, Robert Pickavance, Darren Langford

De debuterende regisseur van ‘Emily’, Francis O’Connor, heeft een lange staat van dienst als actrice. Ze had onder meer een rol in Stanley Kubricks voormalig project ‘A.I. Artificial Intelligence’ (Steven Spielberg, 2001) en de Jane Austen boekverfilming ‘Mansfield Park’ (Patricia Rozema, 1999). Ook vertolkte O’Connor rond die tijd de titelrol in een drie uur durende Britse televisieverfilming van Gustave Flauberts ’Madame Bovary’ (Tim Fywell, 2000). Ongeveer tien jaar eerder dan Flaubert publiceerde Emily Brönte in 1847 haar enige roman ‘Wuthering Heights’ onder de pseudoniem Ellis Bell. Beide verhalen gaan over vrouwen die zich afzetten tegen de mores van hun tijd, de knechting van gevoelens en verlangens.

De drie zussen en broer, Charlotte (Alexandra Dowling), Emily (Emma Mackey), Branwell (Fionn Whitehead) en Anne Brönte (Amelia Gething), leven afgelegen op het Engelse platteland van Yorkshire waar hun vader predikant is. In de omgeving staan de kinderen bekend om hun doldwaze verhalen. Echter sinds het overlijden van hun moeder keurt vader Patrick (Adrian Dunbar) dit soort lichtzinnigheid van zijn kroost af. Naar zijn gebod richten de meiden zich op de maatschappelijk geaccepteerde carrière van lerares. Alleen oogappel Branwell heeft wat in de melk te brokkelen qua levenspad. Hij mag van vader naar de kunstacademie. Maar tot groot ongenoegen van bijna iedere Brönte brengt de flierefluiter Branwell met zijn grote zwak voor alcohol de familie meer dan eens in verlegenheid. Alleen de minst giechelige zus, Emily, steunt haar broer want ook zij loopt uit de pas van de familie. Nauwelijks kan de meest bokkige dochter haar schrijfambities onderdrukken. Dan verschijnt de jonge predikant Weightman (Oliver Jackson-Cohen) ten tonele. Vader huurt hem in om Emily Frans en de extra nodige zeden te onderwijzen. Eerst is de jonge predikant vooral een object van spot voor haar, maar langzaam begint er iets te broeien tussen de twee.

Zoals het misschien niet helemaal betaamt in een acteerensemble, steelt één persoon de show. De Frans-Engelse actrice Emma Mackey, van onder andere “Sex Education” (Laurie Nunn, 2019 -…), lijmt je bij haar eerste hoofdrol aan het scherm vast. Op knappe wijze weet ze de ontluikende passie in Emily te verenigen met de introverte kant van het personage. Haar uitbarstingen, soms ook pijnlijk ongegronde aanvallen op geliefden, komen niet zomaar uit het niets. Altijd sluimert er iets donkers in haar. En hoewel de andere jeugdige acteurs in de schaduw van Mackey moeten acteren, weten ook zij, met name Dowling en Whitehead, te overtuigen.

Romantiek over het schrijverschap overheerst in de film. Regisseur O’Connor trekt de mythe van de lijdende kunstenaar geen moment in twijfel. Dat is niet per se erg. Alleen maakt het op deze manier het schrijverschap en Emily’s biografie wel beduidend meer sexy dan het hoogstwaarschijnlijk was. Toch valt er iets voor deze aanpak te zeggen omdat de romantiek over het kunstenaarschap in de verhalen die de Brönte zusters zelf oplepelden, ook rond spookt. Dus dat de film scheutig naast de werkelijkheid marcheert, moet de kijker maar op de koop toenemen.

Ook al heeft ‘Emily’ niet de dromerige kwaliteit van ‘Bright Star’ (Jane Campion, 2009), een biografie over de laatste jaren van dichter John Keats, delen ze wel dezelfde broeierigheid. Maar in tegenstelling tot Jane Campion speelt debuterend regisseur O’Connor het op biografisch vlak op het scherpst van de snede. Ondanks dat de kijker door de band genomen weet hoe het feitelijk afloopt, is ‘Emily’ daarom behoorlijk onvoorspelbaar. Het moment waarop Emily een wit masker opzet om haar overleden moeder tijdens een avondje verhalenspel op te roepen, is zo’n machtig onvoorspelbaar moment. Bovendien zie je dan hoe inbeelding en de werkelijkheid voor de Brönte jongelingen nauwelijks meer van elkaar te onderscheiden zijn. Fictie en acteren op zijn sterkst.

Roy van Landschoot

Waardering: 4

Bioscooprelease: 24 november 2022
DVD-release: 4 augustus 2023