Hillbilly Elegy (2020)

Regie: Ron Howard | 116 minuten | drama | Acteurs: Haley Bennett, Amy Adams, Glenn Close, Freida Pinto, Gabriel Basso, Sunny Mabrey, Bo Hopkins, Stephen Kunken, Dylan Gage, William Mark McCullough, Owen Asztalos, Tierney Smith

‘Hillbilly Elegy’ is een goed geacteerd, maar niet helemaal overtuigend drama over de jonge student J.D. Vance die zich probeert los te maken van zijn arme familie in Ohio, maar erachter komt dat de familiebanden niet zomaar verbroken kunnen worden.

De film knipt het verhaal eigenlijk op in twee delen: de tegenwoordige tijd waarin Vance (gespeeld door Gabriel Basso) aan de rechtenfaculteit van de prestigieuze Yale universiteit studeert – en lange flashback scènes naar zijn jeugd in het verarmde stadje Middletown, Ohio met zijn dysfunctionele familie. De Vances komen oorspronkelijk uit Kentucky, maar zijn oma en opa vertrekken daar nadat zijn oma op haar 13e zwanger raakte.

Vance heeft in het begin van de film één doel: een zomerstage regelen bij een gerenommeerd advocatenkantoor dat hem 30.000 dollar oplevert en waardoor hij ook eens dichtbij zijn vriendin Usha (Freida Pinto) kan zijn. Dan krijgt hij telefoon van zijn oudere zus Lyndsey (Haley Bennett). Hun moeder Beverly (Amy Adams) heeft een overdosis heroïne genomen en ligt in het ziekenhuis. Verscheurd door twijfel omdat hij zijn laatste sollicitatiegesprek niet wil verprutsen, besluit Vance toch van Connecticut terug te gaan naar Ohio om de zorg voor zijn moeder op zich te nemen.

De flashbacks kleuren de gebeurtenissen steeds verder in: hoe de jonge J.D. (Owen Asztalos) worstelt met Beverly’s gedrag en hoe hij steunt vindt bij zijn oma, die hij Mamaw noemt en gespeeld wordt door een bijna onherkenbare Glenn Close. Zij woont in dezelfde straat. Weliswaar alleen, want ook opa Papaw (Bo Hoskins) heeft een eigen huis in de straat. Het blijkt dat niet alleen Beverly problemen heeft, maar dat iedereen wel in meer of mindere mate psychische schade heeft opgelopen.

‘Hillbilly Elegy’ is gebaseerd op het gelijknamige boek dat J.D. Vance in 2016 schreef en waarbij hij op basis van zijn eigen ervaringen ook bredere verbanden legde over de positie van de arme blanke onderklasse in de Verenigde Staten. Het zorgde voor heel wat discussie, zeker nadat later dat jaar Donald Trump voor velen verrassend de presidentsverkiezingen won. Het waren de mensen met dezelfde achtergrond als Vance die nu massaal op de Republikeinse partij stemden. Vooral conservatieven gingen met de boodschap van Vance aan de haal dat het niet alleen de economische omstandigheden waren die voor generaties van mensen op de grens van armoede, alcoholisme, drugsgebruik en huiselijk geweld zorgden, maar dat het sociale verval mede voortkwam uit de eigen cultuur en levenshouding. De omstandigheden versus eigen verantwoordelijkheid.

Zo diep duikt de film overigens niet in de politieke implicaties van families als die van J.D. Vance. Regisseur Ron Howard maakt er vooral een familiedrama van, dat zwaar leunt op de ijzersterke acteerprestaties van Glenn Close en Amy Adams. Hoewel hij daar qua acteerwerk niets aan kan doen, is Basso’s J.D. Vance wel een beetje een kleurloos figuur in het midden van al het verbale (en soms fysieke) geweld. Hetzelfde geldt voor Pinto, die op twee korte scènes na, alleen telefonisch met haar vriend kan communiceren.

Het echte vuurwerk komt van de twee vrouwen die de belangrijkste rollen spelen. Allereerst Glenn Close, die heerlijk door het beeld mag schuifelen in een wijd T-shirt met een enorme bril onder een krulletjespruik, met bijna altijd een brandende peuk in haar mond. Haar Mamaw is een surrogaatmoeder voor J.D., maar het blijkt dat onder de kwinkslagen en haar liefdevolle benadering van haar jonge kleinzoon ook een gecompliceerde vrouw schuilgaat die zeker niet vrijuit gaat in hoe haar dochter is geworden. En dan uiteraard Amy Adams, die een tour-de-force neerzet als de gekwelde Beverly, die ontslagen wordt als verpleegster nadat ze pillen heeft geslikt van een patiënte, tal van kortstondige relaties aangaat en zelf ook de demonen van de verschrikkingen uit haar eigen jeugd meedraagt. Zo komt J.D. er ook achter dat zijn moeder op haar beurt weer een product van haar opvoeding is – in een nare scène tijdens Kerstmis. De impact van die scène wordt wel geniet gedaan omdat het bijna een parodie lijkt. Dat is wel de makke van het scenario: het grenst soms wel allemaal wel aan het stereotiepe, alsof er een afvinklijstje is afgewerkt. Het zal misschien allemaal echt zo gebeurd zijn, maar zo voelt het niet echt.

Tijdens de aftiteling laat de film eerst foto’s en daarna de echte homevideo-opnamen van de familie Vance zien. Dan valt op hoe verbluffend goed de cast (vooral Close) op de mensen lijkt die ze portretteren.

Hans Geurts

Waardering: 3

Bioscooprelease: 19 november 2020
VOD-release: 24 november 2020 (Netflix)