How Is Your Fish Today? – Jin tian de yu ze me yang? (2006)
Regie: Guo Xiaolu | 82 minuten | drama, documentaire | Acteurs: Rao Hui, Lin Hao, Hao Ning, Guo Xiaolu
‘How Is Your Fish Today?’ is een meerlagige film. Een film over scenarioschrijver Rao Hui, die constateert dat zijn leven op een saaie mislukking dreigt uit te lopen, een film over diens personage Lin Hao, een antiheld die hals over kop op de vlucht slaat voor… ja, voor wat eigenlijk? En ten slotte: ‘How Is Your Fish Today?’ lijkt soms sterk op een documentaire over de acteur Rao Hui, die zichzelf speelt. Hij is immers zelf de schrijver van dit scenario, samen met regisseuse Guo Xiaolu, die ook in de film een rolletje meespeelt.
Toch kan je ‘How Is Your Fish Today?’ zeker geen (auto)biografische film of documentaire noemen. De charme van deze film schuilt juist in de vermenging van deze verschillende disciplines. Dat die vermenging soms wat onevenwichtig plaatsvindt, is niet eens zo hinderlijk. Het belangrijkste is dat de film, ondanks die ambitieuze aanpak, vrij helder van opzet blijft. Gevolg is wel dat vooral het verhaal van Lin Hao wat onderbelicht blijft, zeker in de tweede helft van de film. Dat verhaal is daarmee ook het minst interessant: Lin Hao is een vrij karakterloos type dat om onduidelijke redenen en met onduidelijke bestemming een reis aanvangt, van Zuid- naar Noord-China. Hij kent het noordelijke dorpje van de schoolboeken, en heeft er een beeld van als een soort maagdelijk wit paradijs waar het weliswaar koud zal zijn, maar waar de mensen nog een puur en natuurlijk leven leiden. Onderweg ontmoet hij Mimi, met wie hij een tijdelijke verhouding krijgt; meer om hun wederzijdse eenzaamheid op te heffen dan uit liefde.
De schrijver van dit wat dunne verhaaltje, Rao Hui, laat Lin Hao datgene doen wat hijzelf niet durft: hij vertrekt uit zijn kleine wereldje, op zoek naar een ‘paradijs’. Maar door het verhaal durft Rao Hui uiteindelijk zelf ook weg te gaan. Zoals hij eens zelf zijn zuidelijke geboortedorp verliet voor de miljoenenstad Beijing, zo verlaat hij nu de anonimiteit van het stadse leven en trekt naar hetzelfde dorpje waar Lin Hao naar vlucht.
Daar aangekomen blijkt het dorpje niet echt een paradijs te zijn. Het is letterlijk en figuurlijk een eindstation. Voor Lin Hao, die nu nergens meer naartoe kan. En voor Rao Hui: hierna zal hij weer teruggaan, terug zelfs naar Zuid-China om zijn ouders sinds jaren weer eens op te zoeken. Als beide personen in het dorpje zijn, begint het interessantste gedeelte van ‘How Is Your Fish Today?’. We zien het dorpje vooral vanuit het perspectief van Rao Hui, en wel de échte Rao Hui, en niet de gespeelde Rao Hui. Daardoor wordt de film vanaf hier vooral een documentaire die het leven van de dorpelingen mooi in beeld brengt. Hoe men wakken maakt in het ijs om te vissen, hoe een man en vrouw samen stilzwijgend aan tafel zitten: hij eet met veel gesmak, zij staart verveeld voor zich uit. Hoe de beroemde noorderlichten in miniatuurversie te zien zijn als het licht van het kachelvuur tegen de muur aan flakkert. Hoe een lerares met flink Chinees accent Engels leert aan kinderen. Dit soort zaken wordt getoond met een groot gevoel voor detail en een licht droogkomisch accent. Die toon is al vanaf het begin soms terug te vinden in de film, vooral in de ook documentaire scènes waarin treinpassagiers worden geïnterviewd over het dorpje.
Dit soort scènes maken ‘How Is Your Fish Today?’ de moeite waard. Wat de film aan evenwichtigheid en diepgang ontbreekt, wordt goedgemaakt door het subtiele oog voor detail en humor van regisseuse Guo Xiaolu. Een voorbeeld daarvan is ook de titel: de vraag in de titel is een directe verwijzing naar de standaardgroet tussen Chinese vissers in het noordelijke grensgebied, maar verwijst ook naar de goudvissen die Rao Hui thuis steeds weer probeert te verzorgen omdat ze geluk zouden brengen: hoe hij het ook probeert, elke week opnieuw sterven de arme beestjes weer. En toch, als hij de vissers aan het werk ziet, mist hij zijn eigen goudvis. Tijd om terug te gaan en alsnog iets van het leven te maken.
Daniël Brandsema