In Complete World (2008)

Regie: Shelly Silver | 53 minuten | documentaire

De V.S. was ooit het beloofde land. Het land van mogelijkheden, en de leidende kracht en macht waar de hele wereld tegenop kijkt. Tegenwoordig is de reputatie heel wat verslechterd. Sterker nog, er zijn heel veel mensen in vele landen over de hele wereld die Amerika ronduit haten. Maar wie of wat haten ze dan precies? Toch vooral de Bush-regering en het buitenlandse beleid is te hopen, en niet alle Amerikaanse burgers. Deze kunnen toch onmogelijk verantwoordelijk worden gehouden voor de beslissingen van Bush en de zijnen? Shelly Silver legt dit soort vragen voor aan een uiteenlopende groep New Yorkers in haar documentaire ‘In Complete World’. Eindelijk is er nu letterlijk de mogelijkheid om te horen wat de “man op straat” ervan vindt.

Het gaat niet alleen over politiek en Bush, maar ook over meer persoonlijke onderwerpen. Over hoe de mensen in het leven staan, of ze gelukkig zijn, of ze van mening zijn dat ze genoeg verdienen enzovoort. Maar de meest aandacht gaat toch uit naar politiek en grote maatschappelijke vraagstukken. Het gaat over de oorlog in Irak – wat de mensen hier van vonden en of ze zichzelf hiervoor verantwoordelijk achten – over sociale (on)gelijkheid, en over de opwarming van de aarde.

Ook al worden er best zware onderwerpen behandeld, Shelly Silver presenteert het allemaal op een tamelijk luchtige, vlot gemonteerde manier. Het is een filmstijl die de huidige generatie – die niet zit te wachten op eindeloze, onafgebroken takes van “talking heads” – zeker zal aanspreken. Maar de film heeft wel degelijk inhoud, en bevat verschillende verrassende reacties op Silvers vragen. En erg uiteenlopend. Interessant is dat er soms voor schijnbaar tegengestelde meningen of antwoorden, beide wat te zeggen is. Op de vraag of de dienstplicht ingevoerd moet worden wanneer er mensen nodig zijn om naar Irak of een willekeurig ander oorlogsgebied te sturen, is het volkomen begrijpelijk dat iemand “nee” zegt. Immers, het is onethisch om mensen tegen hun zin in een oorlog in te sturen. Aan de andere kant: het zou wel betekenen dat iedereen gelijk behandeld wordt. Want nu is het meestal het geval dat de armen – die denken er financieel op vooruit te kunnen gaan in het leger – de dupe worden. Grappig is het antwoord van een New Yorker op de vraag of er gelijkheid is in de maatschappij: “Ja, voor sommigen.”

Veel ondervraagden vinden dat ze te ver af staan van de regering en geen enkele invloed kunnen uitoefenen met hun stem op wat er gebeurt. Men vindt dat politici meer moeten geven om hen die ze gekozen hebben. Voor sommigen is het een reden om maar niet te stemmen. Een man maakt de opmerking dat er misschien wel twee partijen zijn waaruit je kunt kiezen, maar dat dit allebei “partijen van de rijken zijn”.

Wat ‘In Complete World’ eigenlijk vooral laat zien – wat geen openbaring is, natuurlijk – is dat Amerikanen, net als mensen overal ter wereld heel divers zijn en verschillend denken over verschillende zaken. Ze geven wel degelijk om hun medemens en voelen zich net als eenieder wel eens machteloos of eenzaam. De toekomst van Amerika zagen velen tamelijk somber in ten tijde van het maken van de documentaire, maar misschien dat dit inmiddels is verbeterd met de verkiezing van Obama. Filmmaakster Shelly Silver heeft deze mensen in ieder geval een stem gegeven.

Bart Rietvink