Jij bent mijn vriend (2018)

Regie: Peter Lataster, Petra Lataster-Czisch | 77 minuten | documentaire

Ontworteld en in een vreemde wereld gestort die ze van de grond af opnieuw moeten leren begrijpen. Dat is de realiteit voor migrantenkinderen in Nederland. Opeens bevinden ze zich in een vreemd land waarvan ze de taal en gewoonten niet kennen. Ze zijn nog jong, dus de taal leren kan snel gaan. Maar het is wel een proces dat ze door moeten. De documentaire ‘Jij bent mijn vriend’, van regisseursechtpaar Peter Lataster en Petra Lataster-Czisch, brengt dit proces goed in beeld – met alle horten en stoten, zowel de mooie als de minder mooie momenten – met een emotioneel portret van een Macedonisch jongetje genaamd Branche.

Omdat de ouders van Branche werk hebben gevonden in Nederland, verhuist het gezin naar Nederland. Branche, die nog amper Nederlands spreekt, komt in een speciale klas voor migrantenkinderen terecht. Samen met andere kinderen, uit landen als Syrië, Eritrea en Afghanistan, leert hij stapsgewijs Nederlands. Het is een moeilijke stap: Branche komt in een vreemde omgeving terecht vol verschillende culturen, met een voertaal die hij nog maar moeilijk kan volgen. ‘Jij bent mijn vriend’ kiest voor de fly on the wall-benadering: de camera volgt Branche zonder verder enig commentaar te leveren. Er zijn geen interviews met ouders of leerkrachten, noch zijn er bredere contextschetsen buiten korte stukjes informatie die vermelden waar Branche nu terecht is gekomen (bijvoorbeeld wanneer hij naar een klas met Nederlandse kinderen gaat).

‘Jij bent mijn vriend’ geeft geen maatschappelijk of politiek commentaar of oordeel, en is vooral een portret van een ontheemd jongetje dat snel zijn weg moet vinden en – met vallen en opstaan – grote stappen maakt. We beleven alles volledig vanuit het perspectief van Branche. Zo wordt hij vrienden met een Syrisch klasgenootje dat al vrij snel van het toneel verdwijnt. De juf vertelt dat ze ‘ergens anders heen zijn’. De volwassen kijker vraagt zich meteen af of ze naar een ander azc zijn verplaatst, een woning toegewezen hebben gekregen of juist vanwege een afgewezen asielaanvraag het land weer hebben moeten verlaten. Maar het echtpaar Lataster geeft bewust geen antwoorden: dit is Branches wereld, en daarin telt alleen dat zijn vriendje ‘weg’ is.

Deze basale aanpak is wat ‘Jij bent mijn vriend’ zo sterk maakt. Temidden van felle maatschappelijke discussies over vluchtelingen en arbeidsmigranten ontdoet de documentaire de thematiek van alle politieke franje en brengt haar terug tot het verhaal van een kind. Hoe men er verder ook over denkt doet er niet toe: de worstelingen en groei van Branche zijn menselijk, inspirerend en vertederend. Dat maakt ‘Jij bent mijn vriend’ een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in het onderwerp.

Yurre Wieken

Waardering: 4

Bioscooprelease: 22 november 2018
DVD-release: 7 juni 2019