La chambre verte (1978)
Regie: François Truffaut | 94 minuten | drama | Acteurs: François Truffaut, Nathalie Baye, Jean Dasté, Patrick Maléon, Jeanne Lobre, Antoine Vitez, Jean-Pierre Moulin, Serge Rousseau, Jean-Pierre Ducos, Annie Miller, Nathan Miller, Marie Jaoul, Monique Dury, Laurence Ragon, Marcel Berbert, Guy D’Ablon, Thi-Loan Nguyen, Christian Lentretien, Henri Bienvenu, Alphonse Simon, Anna Paniez, Carmen Sardá-Cánovas, Jean-Claude Gasché, Martine Barraqué, Jean-Pierre Kohut-Svelko, Josiane Couëdel, Roland Thénot, Gérard Bougeant
Topregisseur Truffaut maakte met ‘La chambre verte’ een zeer persoonlijke, melancholieke en sombere film, die terecht een klassieker genoemd mag worden, al is het een relatief onbekend werk. Gebaseerd op twee korte verhalen van Henry James: ‘The Altar of the Dead’ en ‘The Beast of the Jungle’ en bewerkt door Truffaut zelf samen met Jean Gruault, draait de film kort gezegd om de dood en hoe mensen daarmee omgaan. Dat de hoofdpersoon, Julien Davenne, door de dood geobsedeerd is, geldt bijna als een understatement. Wellicht ter indicatie hoe dicht de materie bij hem stond, wordt Davenne door Truffaut zelf gespeeld. En op meesterlijke wijze. In woord en gebaar weet hij een overtuigend portret neer te zetten van een getormenteerd persoon, die steeds kleurlozer, uitgebluster wordt en meer van zijn levenskracht verliest, totdat er nog maar weinig verschil is tussen hem en de doden die hij vereert in zijn kapel.
Davenne is een veteraan uit de Eerste Wereldoorlog, voor wie de dood van zijn strijdmakkers en zijn eigen overleven een constante kwelling is (geen ongewoon fenomeen, vele veteranen van die oorlog en andere oorlogen hebben dezelfde gevoelens) Het overlijden van zijn vrouw Julie (Laurence Ragon) heeft hem zo geraakt, dat hij niet meer in staat is om een normaal leven te leiden. Ook werkt hij – heel symbolisch – bij een noodlijdende krant, waar hij gespecialiseerd is in… rouwadvertenties opstellen. Dat hij de oorlog en zijn overleden vrouw niet kan loslaten, wordt duidelijk door de dia’s die hij blijft bekijken van gesneuvelde soldaten aan het front en de titulaire “groene kamer”.
Als de brand zijn privéheiligdom heeft verwoest, richt hij een vervallen kapel in als altaar voor de doden. De kapel is eveneens zwaar beschadigd door de oorlog en nooit helemaal hersteld. Bij de inrichting en instandhouding van dit monument, wordt hij geholpen door de secretaresse van een veiling, die zo haar eigen redenen heeft om ook interesse te hebben in de kapel. Deze vrouw, Cecilia Mandel (Nathalie Baye), heeft zo haar eigen redenen om zich aangetrokken te voelen tot de kapel. Maar die blijkt ook onlosmakelijk verbonden te zijn met Davenne’s eigen leven. Truffaut bewaart een zekere emotionele afstand bij het filmen van de gebeurtenissen, zodat de kijker voornamelijk intellectueel aangesproken wordt, maar de toon is zo somber dat het bijna onmogelijk is om niet geraakt te worden. De emoties die Duvanne steeds meer probeert te verbergen zijn, ondanks dat ze morbide en extreem zijn, wel herkenbaar: verdriet, rouwen en schuldgevoel. Door de briljante wijze waarop Truffaut hem speelt, als een man zonder warmte en die langzaam maar zeker uitdooft, wordt Davenne een volkomen te begrijpen karakter, ook al gaat hij soms wel heel ver in zijn obsessie, zoals wanneer hij een compleet wassen beeld laat maken van zijn vrouw. Baye, een veteraan van de Franse cinema, hier nog vrij jong, geeft hem goed tegenspel als Cecilia, die haar eigen verdriet heeft. Hun scènes in de met honderden kaarsen bezette kapel zijn vol van zowel tederheid als een onoverbrugbare afstand. Waar zij open staat voor een nieuw begin en het afsluiten van een rouwperiode, kan Davenne alleen maar bezig zijn met zijn monumenten voor de doden.
Interessant om te zien is dat Truffaut voor de foto’s die in de kapel hangen, afbeeldingen heeft gebruikt van mensen die belangrijk in zijn leven waren of hem hebben beïnvloed, zoals Oscar Wilde en de componist Maurice Jaubert, wiens muziek ook in de film gebruikt is. ‘La chambre verte’ is een klein meesterwerk, dat meer aandacht verdiend dan deze tot nu toe krijgt.
Hans Geurts