Mijn Rembrandt – My Rembrandt (2019)
Regie: Oeke Hoogendijk | 97 minuten | documentaire
Een Rembrandt kopen? Het kan nog steeds, en het is zelfs mogelijk nog niet gecatalogiseerde schilderijen van de oude meester te ontdekken. Dat blijkt wel uit de laatste documentaire van Oeke Hoogendijk waarin ze diverse kunsthandelaren, kenners en verzamelaars volgt die gelukzalig met oude en nieuwe Rembrandts in de weer zijn. Oeke Hoogendijk beweegt zich op het voor haar bekende terrein van de kunstwereld. Met de vierdelige televisieserie ‘Het Nieuwe Rijksmuseum’ (2008, 2013), de bioscoopfilmversie daarvan uit 2014, en ‘Marten & Oopjen, Portret van een Huwelijk’ (2019) wist Hoogendijk deze wereld al mooi én boeiend vast te leggen.
Ook in ‘Mijn Rembrandt’ (2019) toont Oeke Hoogendijk zich een goed verteller en adept van het cinematografisch gegeven dat het beeld voor zich moet spreken en het gesproken woord moet worden beperkt tot de essentie. Je mag van een film over beeldende kunst niet minder verwachten. Hoogendijk heeft een neus voor een goed verhaal, niet alleen lijkt zij overal op het juiste moment te zijn, ook weet zij in de achterkamertjes van de kunsthandel –in dit geval de grachtenpanden van Amsterdam en kapitale optrekjes van hertogen en baronnen elders– de kleurrijke personages tot intieme ontboezemingen of opvallende uitspraken te verleiden, die later soms weer een verrassend staartje krijgen.
Zo volgen we zakenman en filantroop Thomas Kaplan die zich stortte op het verzamelen van zo veel mogelijk Rembrandts en zich het nobele doel stelde deze werken beschikbaar te maken in het publieke domein. We zien Kaplan breed glimlachend in de belangstelling staan tussen wereldleiders op media-events rondom zijn aankopen. In visueel contrast staat dan de op het oog teruggetrokken hertog van Buccleuch die in zijn kasteel in Schotland op zoek gaat naar meer intimiteit met zijn Rembrandt, de ‘Lezende oude vrouw’. Ooit uit angst voor diefstal opgehangen op een ongeschikte plek, roept hij de hulp in van Rijksmuseum-directeur Taco Dibbits om de oude vrouw als een waar lid van de familie meer te betrekken bij het dagelijks leven. Zowel Kaplan als de hertog worden door Rembrandts portretten in diepe verrukking gebracht; Kaplan bekent in een opwelling van emotie een portret van een vrouw op de mond te hebben gezoend, en de band van de hertog met zijn ‘Lezende oude vrouw’ lijkt op die van een hernieuwde, innige relatie tussen een herenigd stel die te lang gescheiden van elkaar zijn geweest.
Spannender is het verhaal van kunsthandelaar Jan Six XI, nazaat van de eerste Jan Six, de bekende kunsthandelaar uit de 17e eeuw wiens portret geschilderd door Rembrandt nog steeds bij de familie thuis aan de muur hangt. Voor Jan is Rembrandt ook een manier om carrière te maken en te bewijzen dat hij meer is dan een bekende naam. En Jan heeft er een neus voor. De film opent met zijn vondst van een nog onbekend en deels overgeschilderd doek van Rembrandt en kort daarop nog een tweede. Beide doeken heeft hij voor een relatief klein bedrag kunnen aankopen op een veiling. Nu rest nog de zware taak te bewijzen dat het hier daadwerkelijk om werken van de grote meester gaat en niet om een van zijn vele leerlingen. Daarvoor komt Rembrand-kenner en absolute autoriteit op dit gebied, professor Ernst van de Wetering om de hoek kijken. De eerste kennismaking met het portret van een jongeman wordt hem eventjes te veel; komt het door de magie van Rembrandt of vreest Van de Wetering dat zijn vriend Jan het wel eens mis kan hebben? Het blijft spannend, helemaal wanneer later Jan Six, dronken van zijn eigen succes, door een collega-handelaar beschuldigd wordt van bedrog.
Tussen deze persoonlijke verhalen loopt ook nog de geschiedenis rondom de verkoop van de huwelijksportretten van Marten en Oopjen uit het familiebezit van baron Eric de Rothschild, die uitliep op een politieke rel tussen Nederland en Frankrijk. Alle commotie komt slechts zijdelings voorbij, maar de portretten zelf en het personage van Taco Dibbits vormen een verbindende factor in het beeld en dat zorgt voor een prettig gevoel van continuïteit tussen bijna alle losse verhalen.
Alberto Ciaccio
Waardering: 4
Bioscooprelease: 5 maart 2020
VOD-release: 6 april 2020
DVD-release: 8 mei 2020