Mrs. F. (2020)

Regie: Chris van der Vorm | 77 minuten | documentaire

‘Mrs. F.’ gaat over Ifeoma Fafunwa. Zij is een charismatische en ambitieuze vrouw die in Lagos, Nigeria’s grootste economische centrum, woont. Ze is theaterregisseur van beroep en dat doet ze met hart en ziel. Haar huidige project heet Hear Word. Deze voorstelling is gebaseerd op waargebeurde verhalen en het gaat over de onderdrukking en mishandeling van vrouwen. Bij aanvang van de naar haar genoemde documentaire van de in Nederland geboren Chris van der Vorm staat Mrs. F. aan het begin van een nieuwe taak. In de sloppenwijk Makoko – het Venetië van Afrika – wil ze op zoek naar vrouwen die met haar mee willen werken om het toneelstuk in hun eigen wijk op te voeren.

Na een korte introductie, waarin we Mrs. F en enkele actrices op straat aan het werk zien tijdens één van hun pop-up-shows, volgen we haar in de Uber die haar naar Makoko brengt. Hoewel de chauffeur aanvankelijk geïnteresseerd is in wat ze daar precies gaat doen, geeft hij in niet mis te verstane termen weer hoe hij over de positie van vrouwen en mannen in Nigeria denkt. Mrs. F. blijft beleefd, maar haar gezicht spreekt boekdelen.

En dat zet zich voort in de volgende fragmenten. Vóór Mrs. F. door kan gaan met haar project, moet ze namelijk op de juiste manier toestemming vragen aan de (uiteraard) mannelijke leiders van de gemeenschap; de Balés (koningen); dominees en priesters. Ze luisteren geduldig naar haar betoog, lijken haar intentie te begrijpen, maar de desinteresse is eigenlijk van de gezichten te lezen. Ze zeggen echter het tegendeel, maar je vraagt je daardoor meteen af of het gemeend is. De financiële bijdrage en de schnapps die Mrs. F. meeneemt als tegemoetkoming, dáár gaan ze wel wat rechter door zitten.

En dan de dames: ondanks de taalbarrière – zij spreekt slechts enkele woorden Ganvie (de taal die in Makoko gesproken wordt), niet alle potentiële kandidaten voor haar stuk spreken Engels – is het Mrs. F. gelukt acht vrouwen (de jongste nog niet eens volwassen) te vinden die mee willen doen aan het project. Een intensieve, weken durende workshop volgt en we zien hoe de onzekere, schuchtere vrouwen, onder de leiding van Mrs. F. en met hulp van haar vaste actrices, Joke Silva, Elvina Ibru en Bimbo Akintola, opbloeien tot krachtige vrouwen die hun stem durven te laten horen.

Het bijzondere aan deze productie is niet alleen dat er een mix is van amateurs en professionele actrices én dat er persoonlijke inbreng is – juist door de uitspraken te baseren op eigen ervaringen, maakt dit ze doeltreffend – maar ook de locatie is opmerkelijk. Speciaal voor deze voorstelling laat Mrs. F. een op bamboestokken drijvend podium bouwen, waar de namen van de deelnemers in gegraveerd worden. Het is de bedoeling dat ná de voorstelling dit een blijvende ontmoetingsplek wordt voor de vrouwen van Makoko, die voor elkaar op moeten leren te komen.

Natuurlijk heeft het optreden niet een enorme impact; daar is de documentaire reëel in. Er zullen nog steeds mannen zijn die hun vrouw mishandelen, hun dochter misbruiken of hun buurmeisje onzedelijk betasten, mannen die daadwerkelijk denken dat vrouwen het mindere geslacht zijn, alleen geschikt om kinderen te baren, maar MiSetonu (Hear Word in het Ganvie) heeft wél iets veroorzaakt: de deelnemers hebben geleerd om voor zichzelf op te komen en zich uit te spreken tegenover de gemeenschap. En ook in het publiek zullen meisjes en vrouwen getuige zijn geweest, die na gaan denken over hun rol in de samenleving, wat ze zelf kunnen doen om hun positie te verbeteren. En er zijn ook mannen die hebben aangegeven hun beeld van vrouwen bij te hebben gesteld. De ideale samenleving bestaat niet, zeker niet in Makoko, Nigeria, maar het begin is er. ‘Mrs. F.’ is een boeiende documentaire, niet in het minst dankzij het charisma van de hoofdrolspeelster en enkele van de inwoonsters van Makoko, de sensationele beelden van de sloppenwijk en de hoopvolle boodschap.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 16 september 2021