Nostalgia (2022)

Regie: Mario Martone | 118 minuten | drama | Acteurs: Pierfrancesco Favino, Francesco Di Leva, Tommaso Ragno, Aurora Quattrocchi, Sofia Essaïdi, Nello Mascia, Emanuele Palumbo, Artem, Salvatore Striano, Virginia Apicella, Daniela Ioia, Luciana Zazzera, Giuseppe D’Ambrosio

‘Nostalgia’ is een film waarvan de titel slechts deels de lading dekt. Een boekverfilming die de Zuid-Italiaanse leefsituatie (hechte familiebanden en de alomtegenwoordige maffia) beschouwt vanuit het perspectief van een persoon die zich juist lijkt te hebben ontworsteld. Of toch niet helemaal?

Felice (Favino) woont met zijn partner in Egypte, en keert terug naar Napels om zijn bejaarde moeder (Quattrocchi) te verzorgen. Een sentimental journey kun je het niet noemen, de film volgt wel de formele paden van die route. Felice ontmoet zijn jeugdvriend Oreste (Ragno), inmiddels bij de Camorra, hij maakt een knullige schietpartij mee, en gaat biechten bij pastoor Luigi (Di Leva).

Trage cinema in duistere tinten. Regisseur Martone focust op een persoon in transitie. Felice maakt universele dingen mee, zoals de tweeslachtige opdracht je moeder te verzorgen terwijl je een eigen leven hebt. Aan de andere kant komt een titel als ‘Nostalgia’ een beetje oppervlakkig over, en is de toevoeging dat Felice moslim is geworden niet echt nodig gezien de thematiek.

De gelijknamige roman van Ermanno Rea uit 2016 ligt ten grondslag aan deze keuzes. Favino is een krachtig ankerpunt voor de kijker, die het perspectief van Felice kan gebruiken als observatiepost. De leefomstandigheden in de chaotische volkswijk Rione Sanità, aan de noordzijde van het Napolitaanse centrum, zijn nog steeds dezelfde als toen Felice vertrok.

Don Luigi wordt uitgenodigd aan de eettafel, de persoonlijke ontboezemingen van een man die zich heeft ontworsteld ontmoeten stilte aan de dis – een sterke scène die pijnlijk duidelijk maakt dat Felice er niet meer thuishoort. De film had meer stilte verdiend; er wordt veel gepraat. Geluid gemaakt; dwingende liefde van gedetermineerde mensen die elkaar vasthouden, in een wereld waaruit ze niet kunnen ontsnappen.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

Speciale vertoning: IFFR 2023
Bioscooprelease: 9 februari 2023
VOD-release: 26 april 2023