Onder water (2022)

Regie: Edgar Kapp, Kuba Szutkowski | 72 minuten | drama | Acteurs: Elisa Beuger, Julia van de Graaff, Stijn Westenend, Jack Wouterse, Zouhair Mtazi, Livia Lamers, Guido van Hulzen, Liv van Kollenburg

Opgesloten worden in een schuilkelder door je doomsdaypreppende moeder, samen met de man van wie je op het punt van scheiden staat. Het is een origineel concept, maar ga je dan voor actiespanning (‘Komen ze ooit nog weg uit die kelder?’) of voor psychologische spanning (‘Wat denken en voelen deze mensen, en waarom eigenlijk?’)? Voor geen van beide soorten, lijkt het antwoord in ‘Onder water’ van Edgar Kapp en Kuba Szutkowski.

Foekje (Elisa Beuger) en Evert (Stijn Westenend) – in relatiecrisis omdat hij een scheve schaats rijdt – leggen langs de weg een gedenksteen voor de verongelukte vader van Foekje. Ze hebben daar afgesproken met Nel (Julia van de Graaff), de moeder van Foekje, maar zij komt niet opdagen. Moeder is namelijk nog in haar ondergrondse kelder, waar ze zich al preppend en dementerend schuilhoudt voor de autoriteiten. Foekje en Evert laden de gedenksteen weer in de auto en nemen poolshoogte bij het dijkhuisje, waar Nel ook een kritische kijk op corona blijkt te hebben (ze trekt Everts mondkapje omlaag en hoest hem in het gezicht). Alsof Nel niet humeurig genoeg is, geeft Foekje haar een folder over een verpleeghuis. Bij een advocaat met de naam Hilbrand (Jack Wouterse) wordt later haarfijn uitgelegd wat de situatie is: er ligt een mooi bod op moeders huis, dat in overstromingsgebied ligt. Juridisch kunnen Foekje en Evert beslissen om het bod te accepteren, als Nel wilsonbekwaam wordt verklaard. Ze moeten haar alleen nog even overtuigen om een volmacht te tekenen. Met een list om dat gedaan te krijgen, gaan ze opnieuw langs bij Nel. Maar de list mislukt en het koppel, volgens Nel ‘verziekt door het systeem’, wordt opgesloten in de kelder.

Ondanks de vondst van de gijzelende prepper-moeder, is de spanning laag. De opgeslotenen lijken weinig urgentie te voelen om uit de kelder te komen. Nel blijft bovendien chagrijnig en autoriteitschuw, Foekje neurotisch en hysterisch, en door flashbacks denk je vrij snel te begrijpen hoe dat allemaal komt. Alleen Evert is wat lastiger te doorgronden: is hij echt een slapjanus of is hij toch sterker dan hij doet voorkomen?

Een aha-momentje beleef je wel, als de film duidelijk maakt dat Foekje bovengronds net zo worstelt met het leven als haar moeder ondergronds. Het standpunt lijkt: ieder probeert zich op zijn of haar eigen manier te verdedigen tegen het leven en daar zouden we meer begrip voor moeten hebben.

Ook de kijker moet zich verdedigen, en wel tegen het gebrek aan spanning. Gelukkig biedt ‘Onder water’ wat middelen. Zo is de enscenering in de kelder mooi gedaan. Het is overduidelijk een creepy plek, maar tegelijkertijd is het er gemoedelijk, met zelfgekweekte groenten en een videoprojectie op de muur. Daarnaast is het echt genieten van advocaat Hilbrand, een bijrol die geweldig wordt ingevuld door Jack Wouterse. De nadrukkelijke manier van spreken, met een vleugje aangeleerde empathie, is herkenbaar en komisch. Let ook even op de interactie met Guido (Guido van Hulzen), die de koffie komt brengen.

‘Onder water’ is qua survivalistisch idee onderscheidend en de bunkerscènes zijn sfeervol vormgegeven. Op de bijrol van Jack Wouterse kun je de hele film teren. En dat moet ook wel, om jezelf te preppen voor een slappe spanningsboog.

Ester Šorm

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 20 april 2023