Pay It Forward (2000)

Regie: Mimi Leder | 123 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Kevin Spacey, Helen Hunt, Haley Joel Osment, Jay Mohr, Angie Dickinson, James Caviezel, Jon Bon Jovi, David Ramsey

‘Pay It Forward’ is niet geschikt voor cynici, maar wel voor mensen die van ietwat overtrokken menselijk en sentimenteel drama houden. De film start met het verhaal over de journalist Chris Chandler, wiens auto total-loss gereden wordt bij een gijzeling. Hij staat een tijdlang te foeteren in de regen, tot een onbekende hem de sleutels van zijn gloednieuwe Jaguar toegooit. In deze scène maakt Chris en wij als kijker, voor het eerst kennis met het concept van ‘Pay It Forward’: iemand doet geheel onzelfzuchtig een goede daad en wil hiervoor niets terug, alleen de hoop dat je voor drie andere mensen een goede daad verricht. De journalist is nieuwsgierig naar de herkomst van dit concept en gaat op zoek naar de bedenker van het idee.

Ondertussen springt de film vier maanden terug. De elfjarige Trevor McKinney begint zijn eerste dag op de middelbare school en krijgt tijdens een les maatschappijleer de moeilijke opdracht een idee te bedenken om de wereld te verbeteren en dit in werking te stellen. Op de terugweg naar huis fietst hij langs een stel zwervers, die hij aandachtig bekijkt. Zijn moeder is niet thuis, maar werkt in een striptease bar. Trevor maakt meteen van de gelegenheid gebruik één van de zwervers, nog een junkie ook, uit te nodigen voor een etentje en het met zorg door zijn moeder klaargezette diner wordt opgeofferd aan de junk Jerry. Ook geeft Trevor zijn spaargeld aan Jerry, zodat Jerry zichzelf kan verzorgen en op zoek kan gaan naar een baan. Zo is Jerry de eerste persoon voor wie Trevor een goede daad verricht, en het enige dat hij daarvoor in ruil wil is dat Jerry een goede daad verricht voor drie andere mensen. Door dit sneeuwbaleffect moet de wereld toch verbeteren.

Tot zover is de film nog te behappen. Echter, de volgende persoon die Trevor wil helpen is zijn leraar maatschappijleer. Eugene Simonet is mismaakt door de vele brandwonden die hij heeft, maar waarover hij niet wil praten. Hij is daardoor nogal in zichzelf getrokken en Trevor vindt dat daar maar verandering in moet komen. Hij wil hem koppelen aan zijn naar white-trash neigende moeder, Arlene. Arlene wordt gespeeld door Helen Hunt en al is haar acteerspel niet slecht, echt overtuigend komt ze niet over als white trash, daarvoor praat ze te gearticuleerd en komt ze ondanks de slechte make up en hoerige outfits toch over als een nette vrouw. De scriptschrijvers hebben geprobeerd dit feit te verdoezelen door haar herhaaldelijk uit te laten vallen tegen Eugene Simonet als hij weer eens een moeilijk woord gebruikt – zijn stokpaardje -, maar het werkt niet. De film verzandt door deze tweede goede daad van Trevor in een romantische film en dat is eigenlijk jammer.

De relatie tussen Spacy en Hunt is niet erg geloofwaardig op papier, maar beide acteurs proberen er toch nog wat moois van te maken en dat lukt aardig. Ondertussen heeft Jerry de keten voortgezet door een aantrekkelijke dame ervan te weerhouden van een brug af te springen en is journalist Chris inmiddels Trevor op het spoor. Afgezien van dat je je kunt afvragen of het doorgeefsysteem van Trevor echt zou werken, is de film geslaagd in zijn opzet om – net als het boek van Catherine Ryan Hyde – de wereld een klein beetje te verbeteren, want er zullen door deze film ongetwijfeld mensen aan het denken gezet zijn en worden over de maatschappij waarin wij leven.

De anticlimax zijn de laatste minuten van de film: deze zijn zo melodramatisch en weerzinwekkend, dat je je afvraagt of er echt nu geen ander eind aan te breien was.

Monica Meijer

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 1 februari 2001