Planet Earth II (2016)

Regie: Justin Anderson, Ed Charles, Fredi Devas, Chadden Hunter, Emma Napper, Elizabeth White | 300 minuten | documentaire | Met de stem van: David Attenborough

De BBC-mammoetproductie ‘Planet Earth’ vestigde in 2006 een nieuwe gouden standaard in de competitieve wereld van de internationale natuurdocumentaire. Kosten noch moeite werden gespaard om de natuurlijke schoonheid van de planeet op indringende wijze voor het voetlicht te toveren. Die inspanningen resulteerden meer dan terecht in vier Emmy’s en spectaculaire kijkcijfers over de hele wereld (Nederland en België incluis).

Het was even wachten, maar tien jaar na dato heeft het legendarische ‘Planet Earth’ eindelijk een vervolg gekregen. Ook in ‘Planet Earth II’ wordt de kijker begeleid door de warme, deskundige en altijd bevlogen vertelstem van Sir David Attenborough. Deze tweede reeks is met zes afleveringen wat korter en compacter dan de eerste ‘Planet Earth’ (elf afleveringen). Per deel wordt een bepaald leefgebied behandeld en komen diverse bekende en minder fameuze dieren aan bod die allemaal optimaal zijn aangepast aan de eisen die een specifiek biotoop aan het leven stelt.

De openingsepisode richt zich helemaal op de meest geïsoleerde leefgebieden op aarde, de eilanden. De aflevering bevat ook gelijk een van de opvallendste en meestbesproken scènes uit de serie. We zien hoe een pasgeboren zeeleguaan in het Galápagoszand uit zijn ei kruipt en op weg naar de veilige rotsen word aangevallen door een horde hongerige slangen. De pootloze reptielen komen uit alle hoeken en gaten om zich op de piepjonge hagedis te storten. Hoewel het tafereel de schijn opwekt van een gecoördineerde aanval, handelt elke slang vanuit haar eigen, instinctieve voedselbehoefte; er is dus zeker geen sprake van een gezamenlijke klopjacht. Achteraf blijkt dat de scène, die in de serie als één gebeurtenis wordt gepresenteerd, in werkelijkheid een montage van meerdere afzonderlijke momenten is. Er zijn dus meerdere leguanen gefilmd om de hele sequentie in beeld te brengen, een gegeven dat kon worden achterhaald omdat het schubbenpatroon van elke individuele leguaan net wat anders is. Hoewel die ontdekking hier en daar leidde tot wat kritische commentaren over het authenticiteitsgehalte van de documentaire, is het in de praktijk vrijwel onmogelijk om dergelijk zeldzame en opzienbarende natuurtaferelen in één take in de vorm van een spannend filmfragment te gieten. De reusachtige komodovaraan (de grootste hagedis op aarde) en de extreem robuuste stormbandpinguïns, vogels die op het eiland Zavodovski de elementen in hun meest onvergeeflijke, ijzingwekkende en razende vorm trotseren, zijn andere dieren die in deze eerste aflevering uitgebreid in de schijnwerpers worden gezet.

Bergen, jungles, woestijnen, graslanden en steden zijn de andere leefgebieden die in de reeks aan bod komen. Of het nu gaat om de even regale als enigmatische sneeuwluipaard, de gracieuze en zwierige steenarend, de met opvallend grote oren en lange poten getooide serval of een geheimzinnige en zelden door mensenogen aanschouwde goudmol, de beelden in ‘Planet Earth II’ zijn vrijwel zonder uitzondering van een fabuleuze kwaliteit. En hoewel we als mensheid helaas een groot deel van de aardse natuuroasen hebben platgewalst of verstoord, toont de aflevering over steden dat bepaalde dieren zich ook prima kunnen handhaven in onze betonnen jungles. Zo brengen Canadese ‘stadswasberen’ zonder problemen hun jongen groot in schoorstenen. De hoelmans en makaken van India profiteren weer van al het voedsel dat op de stedelijke markten ligt uitgestald, terwijl vervaarlijk ogende gevlekte hyena’s in Ethiopië zelfs de stad Harar betreden en naar de mens toekomen voor een gratis vleesmaaltijd. De roofdieren leven naar verluidt al vijfhonderd jaar rondom de stadsmuren en worden sinds de jaren zestig van de twintigste eeuw door de stadsbewoners gevoerd. Voedselresten uitdelen aan hyena’s is een handige, hygiënische en milieuvriendelijke manier om je van slachtafval te ontdoen. De kaken en het maagzuur van een hyena zijn namelijk sterk genoeg om zelfs botten te verbrijzelen en te verteren.

Omdat de liefhebber van de betere natuurdocumentaire inmiddels behoorlijk verwend is geraakt met reeksen en films (denk bijvoorbeeld aan ‘Africa’, ‘North America’, ‘Frozen Planet’, ‘Great Migrations’, ‘Oceans’ en ‘The Hunt’) die op technisch vlak een enorm hoog niveau halen, heeft ‘Planet Earth II’ niet meer dezelfde, allesoverweldigende invloed als zijn voorganger. Ook qua opbouw, thematiek en verhalende waarde zet de reeks geen revolutionaire accenten. Dat neemt echter niet weg dat ook ‘Planet Earth II’ zich ontwikkelde tot een kijkcijferkanon en een prachtige documentaireserie blijft die je als oprechte natuurliefhebber zeker gezien moet hebben.

Frank Heinen

Waardering: 4

DVD- en blu-ray-release: 14 maart 2017