Premium Rush (2012)

Regie: David Koepp | 91 minuten | actie, thriller | Acteurs: Joseph Gordon-Levitt, Dania Ramirez, Sean Kennedy, Kym Perfetto, Anthon Chisholm, Ashley Austin Morris, Wolé Parks, Kevin Bolger, Aasif Mandvi, Lauren Ashley Carter, Charles Borland, Michael Shannon, Aaron Tveit, Jamie Chung, Christopher Place, Amy Hohn, Douglas C. Williams

In een extra feature op de blu-ray van ‘Premium Rush’ vertelt regisseur en scenarist David Koepp wat het beginpunt van de film was, en deze oorsprong is goed terug te zien in het eindresultaat. Hij wilde namelijk een “plattegrondfilm” maken van New York, waarbij een personage van de ene kant naar de andere kant van de stad moet reizen en dit duidelijk en aantrekkelijk in beeld wordt gebracht. Vervolgens kwam hij op het idee van fietskoeriers, die hem ideaal leken om zo’n soort film te dragen. Tenslotte moest hij een daadwerkelijk verhaal en een element van spanning creëren om de fietskoeriers een doel te geven en de kijker een reden om in de personages te investeren. Gelukkig dat de belangrijkste personages gered worden door sterke acteurs – Joseph Gordon Levitt en Michael Shannnon – en dat de basis van de film – opwindende achtervolgingen dwars door het New Yorkse verkeer – zo vermakelijk is, want het verhaal is overduidelijk bijzaak. De titel is goed gekozen: het gaat hier vooral om de rush. En daar is helemaal niets mis mee.

‘Premium Rush’ gooit de kijker middenin het razende verkeer van New York, en doet dit op een behoorlijk originele en aantrekkelijke manier. Niet alleen komt er een minimum aan trucage en computeranimatie aan te pas en gaat het om echte fietsen die in het echte New York duizelingwekkende snelheden halen en rakelings langs en tussen auto’s door zoeven, maar het feit dat het hier om achtervolgingen per fiets gaat en niet – zoals gebruikelijk – per auto, motor, of te voet – maakt het nog eens extra interessant. Dit soort actiescènes is nog niet zo vaak in beeld gebracht. David Koepp houdt het afwisselend en meeslepend, met shots vanaf het fietsstuur, op wielhoogte, of dan weer een overzichtsshot vanaf een kraan. De risico’s die genomen worden en het gevaar dat er tegen een auto, deur, boodschappenwagen, of een andere wegversperring wordt aangeknald zijn tastbaar, waar hoofdpersonage Wilee’s (Joseph Gordon-Levitt) methodes – fietsen zonder versnellingen of remmen – nog een schepje bovenop doen.

Koepp bedient zich af en toe van wat computergeanimeerde invoegingen, zoals het tonen van een 3d-plattegrond van de stad, waarop een dikke lijn de route aangeeft, wanneer Wilee de bestemming te horen krijgt. Maar een stuk leuker zijn de momenten waarop de tijd even stil gezet wordt op problematische punten op de weg, zodat Wilee in zijn hoofd de verschillende opties kan visualiseren. Net als Robert Downey Jr. in de recente ‘Sherlock Holmes’-films kan hij in een fractie van een seconde zien wat er gaat gebeuren als hij voor een bepaalde richting kiest: een botsing met een kinderwagen als hij links over de stoep gaat, een klap met desastreuze salto door een openslaande autodeur als hij rechtdoor gaat, maar een mogelijke doch nauwe ontsnapping wanneer hij rechts over een laadklep van een vrachtwagen springt met zijn fiets: dat wordt de route dus! Hoe onwaarschijnlijk een dergelijke vooruitblik ook is, het brengt wel het besef dichterbij hoe snel fietskoeriers moeten denken en hoe twijfel of een kleine verkeerde beslissing zo ongeveer fataal kan zijn.

Het is leuk om in deze film, zij het tamelijk oppervlakkig, kennis te maken met een nieuwe subcultuur. Hoewel sommige fietskoeriers hun werk wellicht puur voor het geld doen, stralen de meeste fietskoeriers een bepaalde levenshouding uit, vergelijkbaar met die van Peter Fonda en Dennis Hopper in ‘Easy Rider’: een gevoel van vrijheid. Daarbij lijken het stuk voor stuk waaghalzen en adrenalinejunkies te zijn. Wilee legt meteen in het begin van de film uit dat racen (in het drukke verkeer) alles is voor hem, en dat zijn “ballen verschrompelen” wanneer hij zich voorstelt op kantoor te moeten werken, in een pak, van 9 tot 5.

‘Premium Rush’ geeft een behoorlijke adrenalinerush en is vooral de moeite waard wanneer de achtervolging in volle gang is. Af en toe wordt er een flashback ingevoegd om achtergronden van belangrijke personages uit te werken. Dit is ergens noodzakelijk – zo is het goed om te weten waarom de agent Wilee op de hielen zit en hij zijn pakje zo graag wil hebben – maar het zorgt er helaas ook voor dat de film vertraagt en zich soms bezig moet houden met onnodig en oninteressant (melo)drama. Gelukkig wordt de schade redelijk beperkt gehouden door de geestige vertolking van Michael Shannon, die zijn corrupte agent Bobby Monday lekker dik aanzet. Zo dik als een tekenfilmfiguur, bijna. Dit laatste is niet zo gek, aangezien er met de naam van de hoofdpersoon expliciet wordt verwezen naar de Roadrunner-cartoon: Wilee. “Als in Coyote?” wordt er zelfs in de film gevraagd, refererend aan Wile. E. Coyote, de prairiewolf die steeds in het stof bijt wanneer hij de razendsnelle vogel probeert te pakken. De grap is alleen dat de rollen hier zijn omgedraaid. Wilee is niet de coyote, maar juist de ongrijpbare roadrunner, die wordt achtervolgt door de (boze) wolf Bobby Monday (hoewel, gezien Bobby’s beroep is een [vreemde] blauwe vogel misschien niet eens zo’n gekke typering).

De inhoud van de envelop krijgt nog een zware, emotionele lading, maar Koepp had zich de moeite kunnen besparen: de envelop is gewoon een MacGuffin die de plot voortdrijft en waarbij het (voor de kijker) niet of nauwelijks uitmaakt wat het ding vertegenwoordigt. Zolang Wilee maar achtervolgd wordt, in gevaar is, en halsbrekende toeren kan uithalen met zijn fiets. Sterker nog, zodra de inhoud van de envelop in de tweede helft van de film bekend wordt gemaakt, wordt het verhaal onnodig melodramatisch en rijzen er verschillende vragen (bijvoorbeeld over het hoe en waarom van de keuze voor de fietskoerier) die we helemaal niet willen stellen.

Het einde van de film stelt een beetje teleur, de herhaaldelijke achtervolgingen van een agent te fiets worden wat vermoeiend, en ook het liefdesverhaaltje en de rivaliteit met een mannelijke collega werken niet helemaal, maar gelukkig zijn Dania Ramirez en Wolé Parks – die het liefdesobject en de rivaal spelen – in ieder geval aantrekkelijke en sympathieke verschijningen en zijn hun scènes vaak vermakelijk genoeg. En aangezien bijna alle scènes op de fiets plaatsvinden, blijft de film letterlijk in beweging. In veel gevallen zijn het ook echt de acteurs die op de fietsen in actie te zien zijn. Dat dit niet geheel zonder gevaar was, is te zien na de aftiteling en op een extra feature van de blu-ray: na een val tegen een voorruit had Gordon-Levitt 30 hechtingen in zijn arm nodig. Maar piepen doet hij niet. Alleen als hij Bobby Monday weer eens te snel af is: “Beep beep!”.

Bart Rietvink

‘Premium Rush’ verschijnt woensdag 13 maart 2013 op DVD en blu-ray.