Quality Time (2017)

Regie: Daan Bakker | 86 minuten | komedie, drama | Acteurs: Noël Keulen, Fred Goessens, Giulio D’Anna, Bert Bunschoten, Ria Marks, Thomas Aske Berg, Tomas Alf Larsen, Steve Aernouts, Laura Mentink, Anneke Blok, Michiel Romeijn, Guido Pollemans, Willemijn Kressenhof

De experimentele film is in Nederland voorbehouden aan het museum. Dat is niet terecht, zo bewijst filmmaker Daan Bakker met ‘Quality Time’. De film zoekt stilistisch de grenzen op, maar vertelt inhoudelijk een universeel verhaal. Ondanks het experiment blijven personages ten allen tijde herkenbaar.

‘Quality Time’ is opgedeeld in vijf ogenschijnlijk losstaande verhalen, biografieën haast, die tezamen een overkoepelende tragiek blootleggen. Het eerste verhaal is meteen het meest experimenteel. Dat gaat als volgt: het beeld is geheel rood, met in het midden een witte stip. Die stip staat symbool voor het personage Koen, die een verhaal vertelt over het overmatig nuttigen van ham en melk op familiefeestjes. Niet dat hij zich graag misselijk eet, maar het plezier dat hij zijn familie er mee brengt wil hij ze niet misgunnen. Wanneer Koen zijn verhaal aanvangt, vibreert de stip mee. Zijn stem is vervormd. Het precieze verhaal is met behulp van ondertitels bijgevoegd.

Koen leeft in zijn eigen compacte cirkel. Hij is verantwoordelijk voor zijn eigen keuzes en zijn eigen geluk. Maar hij is ook alleen. In zijn pogingen anderen tevreden te stellen, vergeet hij zichzelf. Wanneer zijn directe naasten voor hem proberen op te komen, zet hij zelf niet door. Koen zal op deze manier nooit over de grenzen van zijn eigen cirkel kunnen treden, net als alle anderen cirkels die het beeld na verloop van tijd betreden. Het leven is een strijd, de mensen dolende.

Dat idee wordt gecontinueerd in het vervolg van de film. Stilistisch zoekt regisseur Bakker telkens een andere grens op, thematisch blijft de film standvastig. Zo hanteert Bakker in het tweede verhaal, waarin Stefaan centraal staat, wijde establishing shots die de moeilijke zoektocht naar standvastigheid representeren. Stefaan is, op aanspraak van zijn therapeut, weer  bij zijn ouders ingetrokken. Daar probeert hij met een nieuwe hobby richting aan zijn leven te geven. Door belangrijke plaatsen uit zijn leven op de foto te zetten en zichzelf te herontdekken, hoopt hij zijn plaats in de maatschappij terug te nemen. De uitgestrekte kaders, en zijn positie daarin ten opzichte van anderen, laten zien dat die ambitie het domein van de werkelijkheid nog niet betreden heeft.

Het derde verhaal draait de zaken om. Hier zijn de kaders beklemmend klein, alsof er niet aan het leven te ontsnappen valt. Dat ondervindt ook de Noorse Kjell, die met behulp van een tijdmachine van zijn sociale angsten probeert af te komen. Hoe hij ook tracht passages uit zijn leven ongedaan te maken, veranderen doet er uiteindelijk niets. Die machteloosheid keert terug in verhaal vier, waarin Karel na door aliens ontvoerd te zijn geweest, als wanstaltige mutant terugkeert bij zijn familie. Zelf is hij tot niets meer in staat. Hij is een speelbal van het leven geworden.

Het sterkste verhaal heeft Bakker voor het laatst bewaard. Daarin ontmoet de introverte Vlaming Jef voor de eerste keer zijn Nederlandse schoonfamilie. De toenadering loopt stroef. Als het moederskindje zich extra wil bewijzen, bereikt hij een averechts effect. Jef zakt meer en meer weg in een drijfzand van tragiek. Het is een menselijk verhaal, en daardoor ook het meest pijnlijk. Maar die intensiteit was niet to stand gekomen zonder de verhalen ervoor. Juist door het experimentele karakter van ‘Quality Time’ worden basisemoties opgeroepen, in plaats van interpretaties op basis van ratio. De vaste grond van werkelijkheid wordt ook voor de toeschouwer onder de voeten weggetrokken.

Het resultaat is een speelse, licht absurdistische maar ook confronterende film. De experimentele, wijd meanderende vorm is door zijn doelmatigheid van grote meerwaarde en het bewijs dat er voor dit soort films plaats in de bioscoop moet zijn. Dat blijkt ook uit het gegeven dat zelfs de YouTube-generatie het gefragmenteerde experiment waarderen kan. Op het International Film Festival Rotterdam waardeerde de jongerenjury ‘Quality Time’ met de prijs voor beste film.

Wouter Los

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 27 april 2017
VOD-release: 15 april 2017