Salvador Allende (2004)

Regie: Patricio Guzmán | 100 minuten | documentaire | Met: Salvador Allende, Fidel Castro, Henry Kissinger, Augusto Pinochet, Patricio Guzmán, Jacques Bidou, Alejamdro Gonzáles, Ema Malig, Anita, Victor Pey, Sergio Vuskovic, Edward M. Korry, Isabel Allende, Ernesto Salamanca, Carmen Paz

Salvador Allende stierf op 11 september 1973. Hij is dan de democratisch gekozen president van linkse signatuur van Chili. Zijn leven eindigt tijdens een bloedige militaire staatsgreep onder leiding van de rechtse generaal Augusto Pinochet, die op zijn beurt gesteund wordt door de Verenigde Staten. De film laat in zwart-wit beelden chronologisch het leven van Salvador Allende voorbijgaan. De gehele periode van zijn kindertijd tot aan zijn zelfmoord tijdens de staatsgreep wordt behandeld. De film staat bol van interessant en soms uniek historisch materiaal en laat Allende zien tijdens zijn politieke campagnes, zijn bezoeken aan de man in de straat, zijn inhuldiging als president en de eerste (toen nog mislukte) militaire putsch.

Regisseur Patricio Guzmán gebruikt bijzonder mooie archiefstukken, fotoalbums en door hem zelf gemaakte en bewaard gebleven beelden. Bijzonder interessant is de getuigenis van o.a. de toenmalige ambassadeur van de VS. Die vertelt enerzijds openhartig over de rol van de USA en president Nixon, maar laat het aan de andere kant voorkomen alsof hij zelf een beetje aan de zijlijn stond en overal buiten werd gehouden.

Allendes liefde voor de democratie kost hem zijn leven en dompelt Chili voor meer dan 17 jaar onder in een fascistische duisternis vol moord en marteling. Duizenden ontvluchten het land, waaronder veel kunstenaars en filmmakers. Ook Guzmán gaat in ballingschap, maar blijft de geschiedenis van zijn land op de voet volgen en brengt dertig jaar later met deze documentaire hulde aan een gerespecteerd staatsman in Latijns-Amerika.

Pikant is dat Guzman in 1970 als 32-jarige regisseur ook de machtsoverdracht aan Salvador Allende filmde, toen de eerste democratisch verkozen marxistische president ter wereld. Allende bezit veel charisma en weet het volk als raspoliticus goed te bespelen. Allende stort zich vol geestdrift in de socialistische opbouw van zijn land. De rechtse klasse in Chili reageert scherp en roept op tot allerlei vormen van sabotage en blokkades. Ook het Amerika van Nixon en Kissinger laat zich niet buiten beschouwing. Uit deze film valt weer een hoop inzicht te halen uit de machinaties en de processen die dan op gang komen. Een bewogen periode en die weer eens goed laat zien hoe vuil het politieke spel soms wordt gespeeld.

Ondanks de gewonnen verkiezingen en de enthousiaste steun van een groot deel van de bevolking legt Allende uiteindelijk (letterlijk) het loodje. Aan het einde van zijn bewind weigert hij zich gevangen te laten nemen. De beelden van de straaljagers die het presidentiële paleis bombarderen waarbij hij gewapend naar buiten kijkt zijn wereldbekend. Uiteindelijk kiest hij voor het einde via zelfmoord. Het verslag van een tijdsbeeld dat nog niet afgesloten is, de pogingen om Pinochet te berechten zijn nog steeds niet geheel voorbij. Een boeiende documentaire in stemmig en passend zwart wit, het aanzien meer dan waard.

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 11 september 2005