Samen (2019)

Regie: Carmen Cobos | 78 minuten | documentaire

De ziekte van Parkinson is de snelst groeiende neurologische aandoening van de laatste jaren. Dit komt niet per se omdat meer mensen het krijgen maar voor een groot deel omdat het sneller gediagnosticeerd wordt. Ondanks deze snellere diagnoses blijft de ziekte ongeneeslijk. Mensen met Parkinson ervaren een uitgebreide verscheidenheid aan klachten waarvan trillen de bekendste is. Maar wat doet het feit dat je lichamelijk en psychisch af kan gaan takelen met de patiënt en zijn of haar partner? Die vraag stelt filmmaakster Carmen Cobos zichzelf in documentaire ‘Samen’ als haar man Kees Rijninks de diagnose Parkinson heeft gekregen.

Die vraag legt ze bij ervaringsdeskundigen neer: mensen in verschillende stadia van de ziekte en hun partners, voor zover aanwezig. En de antwoorden zijn uitgebreid, divers, abstract en vooral niet altijd sluitend. Het wrange van Parkinson is dat niemand weet hoe het uit gaat pakken en je dus ook niet weet waar je je op voor moet bereiden. Er is niet echt een antwoord dat alles oplost en dat wordt in ‘Samen’ ook goed duidelijk. Het is vooral een zoektocht naar acceptatie, bij zowel Kees als Carmen. En die gaan er beide anders mee om.

Carmen wil gelijk alles tot in de puntjes regelen en Kees wil de ziekte juist nog buiten de deur houden tot het echt niet anders kan. Beide aanpakken zijn in zo’n situatie herkenbaar.
En die herkenbaarheid van situaties is sowieso de kracht van de film. De oefeningen bij de neuroloog, de worsteling met veranderende fysiek, de onmacht bij alle betrokkenen en vooral de liefde tussen patiënt en partner en het bijkomende verdriet. Nergens in ‘Samen’ wordt dat duidelijker en mooier verbeeld dan bij Edith en Cor. Edith heeft al langere tijd Parkinson en kan steeds minder. Cor is haar mantelzorger en bovenal haar liefhebbende onbaatzuchtige man. Zij worstelen met het feit dat de verzorging van Edith op een bepaald moment teveel gaat worden voor Cor en Edith zodoende dus naar een verpleeghuis zou verhuizen. Dat hele proces wordt mooi inzichtelijk door Cor veel aan het woord te laten en door de twee te volgen bij de diverse stadia van het proces. Dat ook hier weer geen concrete oplossing klaarligt is typerend voor de situatie en ook het thema van de film.

Cobos wil antwoorden maar lijkt zich gedurende het verhaal te beseffen dat die niet pasklaar zijn en soms leiden tot meer onvrede. ‘Samen’ maakt dat in alle situaties meer dan duidelijk en weet dat zonder overdreven sentimentaliteit te portretteren. Het is wat het is, al weet je vaak niet precies wat het is en wat het zal gaan zijn. Dit leidt tot een film die integer, eerlijk en herkenbaar is en die eigenlijk “schreeuwt” om een vervolg. Hoe is het met de betrokkenen over pakweg een jaar of drie en wat hebben ze geleerd en wat zouden ze anderen nu adviseren? En als dat niet genoeg redenen zijn dan al alleen maar om te weten hoe het dan met Cor is, de man die je het liefst door het scherm heen een knuffel wilt geven.

Ton te Slaa

Waardering: 4

Bioscooprelease: 5 december 2019