Show Me a Hero (2015)

Regie: Paul Haggis | 342 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: Oscar Isaac, Peter Riegert, Winona Ryder, Carla Quevedo, James Belushi, Alfred Molina, Ilfenesh Hadera, LaTanya Richardson Jackson, Natalie Paul, Jon Bernthal, Bob Balaban, Remy Auberjonois, Josh Salatin, J. Mallory McCree, Bruce Altman, Michael Kostroff, Patrick Breen, Clayton LeBouef, Luke Kirby, Michael Potts, Lolita Brinkley, Peggy J. Scott, Kia Goodwin, Brianna Horne, Charles Brice, Jim Bracchitta

“Show me a hero and I’ll write you a tragedy”, zo luidt een bekend citaat van de Amerikaanse auteur F. Scott Fitzgerald (onder meer bekend van zijn meermaals verfilmde roman ‘The Great Gatsby’). Helden worden vaak omgeven door tragedie. Ze sterven jong of op dramatische wijze of het noodlot slaat op een andere manier toe in hun leven. Al moet ook gezegd worden dat de tragedie juist ook bijdraagt aan hun heldenstatus. De held in ‘Show Me a Hero’, de zesdelige miniserie van de makers van “The Wire” en “Treme”, is Nick Wasicsko, die in 1987 op 28-jarige leeftijd de jongste burgemeester ooit werd van de Amerikaanse stad Yonkers, en de jongste burgemeester in een middelgrote tot grote stad in de VS was op dat moment. De democraat versloeg ervaren rot Angelo Martinelli, die al zes termijnen als eerste burger erop had zitten. Van de federale rechtbank kreeg Wasicsko de opdracht op sociale woningen te bouwen in een hoofdzakelijk blanke wijk. Zijn poging hiertoe verscheurt de stad, legt het gemeentelijk apparaat lam en blijkt uiteindelijk fataal voor zijn eigen politieke carrière. New York Times-journaliste Lisa Belkin verdiepte zich in het korte leven van Wasicsko en schreef er in 1999 al een boek over, getiteld ‘Show Me a Hero’. Haar verhaal ligt aan de basis van de miniserie die dezelfde titel meekreeg.

In de miniserie ‘Show Me a Hero’ leren we overigens dat Wasicsko (Oscar Isaac) aanvankelijk helemaal niet voor desegregatie van de huizenmarkt was, maar dat hij – toen hij eenmaal gekozen was tot burgemeester – inzag dat het geen zin had zo’n federale beslissing aan te vechten en dat, als hij er niet in mee zou gaan, hij Yonkers niet zou kunnen behoeden voor een faillissement. We zien al voorbodes van een eventueel bankroet, want de eerste parken en bibliotheken worden gesloten. Vanuit de gemeenteraad ervaart hij ferme tegenstand, met name van gemeenteraadslid Hank Spallone (Alfred Molina) en vanuit de blanke bevolking is er eveneens veel weerstand; men is bang dat de huizen minder waard worden als er minderheden komen wonen. Er wordt zelfs een Save Yonkers-protestgroep opgericht, met Mary Dorman (Catherine Keener) als een van de meest prominente woordvoerders. Alle tegenstand ten spijt, voor burgemeester Wasicsko zit er niks anders op dan de desegregatie door te zetten. Dat de problemen voor de stad daarmee nog lang niet opgelost zijn, zien we in latere afleveringen, waarin we uitgebreid kennismaken met vertegenwoordigers van de zwarte en Latijns-Amerikaanse bevolking die in de sociale huurwoningen komen te wonen, onder wie thuiszorgmedewerkster Norma (Latanya Richardson Jackson), die haar zicht dreigt te verliezen, de jonge Doreen (Natalie Paul), voor wie de problemen zich opstapelen zodra ze haar intrek in het huizenproject neemt, en tiener Billy (Dominique Fishback), die het aan de stok krijgt met een lokale crimineel.

De schrijvers van ‘Show Me a Hero’ zijn David Simon en William F. Zorzi, mannen die er hun handelsmerk van hebben gemaakt om tot diep in de haarvaten van een stad door te dringen en alle facetten van de samenleving te laten zien in al hun complexiteit en rauwe grimmigheid. Hoewel de titel anders doet vermoeden, wordt Wasicsko zeker niet als een held vereerd. Te vaak wordt in een verfilming waarin rassenongelijkheid centraal staat, een blanke liberaal naar voren geschoven als de held, als de man die verandering bracht. Natuurlijk erkennen Simon en Zorzi dat Wasicsko iets anders heeft gedaan dan zijn voorgangers, maar ze onderstrepen dat het slechts een druppel op een gloeiende plaat is: er zijn nu huizen voor minderheden in blanke wijken, maar daarmee is discriminatie en de sociale frictie niet weggenomen. Bovendien zijn de motieven van Wasicsko ook niet die van een held; primair is hij uit op eigen gewin. Die genuanceerde benadering is kenmerkend voor het duo Simon/Zorzi. Het is ook de manier waarop ze een stad laten zien, zodat die echt gaat leven. In het fantastische “The Wire” – Nog niet gezien? Absoluut zo snel mogelijk doen! – was het de stad Baltimore die in de houdgreep ligt van bureaucratie, corruptie en criminaliteit, in het eveneens erg geslaagde “Treme” stond het New Orleans van na de orkaan Katrina centraal. In ‘Show Me a Hero’ krijgt Yonkers zo’n zelfde uitgebreide behandeling. Maar deze stad is kleiner en moet het dus doen met ‘slechts’ een miniserie. De stad symboliseert hier post-industrieel Amerika dat twintig jaar later nog altijd worstelt met rassenkwesties (dat daar jaren overheen gaan zien we natuurlijk heden ten dage ook nog, met onder anderen de gebeurtenissen in Ferguson vers in ons geheugen).

Als regisseur werd Paul Haggis aangetrokken. Haggis is de man die met de mozaïekfilm ‘Crash’ (2005) verrassend de Oscar voor beste film in de wacht wist te slepen. Hoewel niet iedereen het met die beslissing eens was heeft de regisseur daarmee in elk geval bewezen heeft dat hij de kunst verstaat om diverse verhaallijnen succesvol aan elkaar te knopen. Echt een eigen ‘smoel’ krijgt de serie niet door hem, maar gelukkig wordt Haggis omringd door genoeg mensen die wél hun eigen draai aan het geheel kunnen geven. Hoofdrolspeler Oscar Isaac bijvoorbeeld; een fijne keuze, want de van oorsprong Guatamalaan heeft met overtuigende rollen in onder meer ‘Inside Llewyn Davis’ (2013) en ‘A Most Violent Year’ (2015) inmiddels ruimschoots laten zien een film te kunnen dragen. Ook hier zit je weer gebiologeerd naar hem te kijken; Isaac ademt zijn rol. In de bijrollen zien we onder anderen rasacteurs als Alfred Molina, Catherine Keener, Bob Balaban, James Belushi en Winona Ryder. Van dit rijtje maakt vooral Keener indruk in de rol van huisvrouw Mary Dorman wier angst voor het onbekende gevoed wordt door haar onwetendheid, maar tegelijk degene is die het racistische standpunt een menselijk gezicht geeft. Ook LaTanya Richardson Jackson (de echtgenote van Samuel L.) verdient lof voor haar innemende, warme bijdrage.

‘Show Me a Hero’ is David Simon op zijn best: intelligent en met journalistieke nauwkeurigheid geschreven, maar tegelijkertijd ontroerend en grappig (maar gelukkig wars van sentimentaliteit), met een ijzersterk ensemble en waarin alles gewoon klopt. Deze miniserie schetst een karakteristiek en sfeervol beeld van een middelgrote Amerikaanse stad aan het eind van de jaren tachtig, een stad die spreekwoordelijk op zijn laatste benen loopt, maar die symbool staat voor tal van andere steden en hun problemen. Problemen waar ze ook vandaag de dag nog geen oplossing voor hebben kunnen vinden. Dat toont nog maar weer eens aan hoe complex de samenleving is en hoe knap het is dat Simon en consorten na “The Wire” en “Treme” voor de derde keer de spijker op de kop hebben weten te slaan.

Patricia Smagge

‘Show Me a Hero’ verschijnt woensdag 10 februari 2016 op DVD.