Species (1995)
Regie: Roger Donaldson | 108 minuten | actie, horror, science fiction, thriller | Acteurs: Ben Kingsley, Michael Madsen, Alfred Molina, Forest Whitaker, Natasha Henstridge, Michelle Williams, Marg Helgenberger, Jordan Lund, Don Fischer, Scott McKenna, Virginia Morris, Jayne Luke, David Jensen, David K. Schroeder, Esther Scott, Shirley Prestia, William Utay, David Selburg
Ook in deze film is het de wetenschap die de oorzaak van heel wat ellende is. In een laboratorium wordt buitenaards DNA gemengd met menselijk DNA en daarmee komt er een wezen tot stand, uit wiens instincten en handelingen na enige tijd blijkt dat er voor de mensheid niet veel goeds in het verschiet ligt en het er dus voor de ontwikkelingen in deze film des te veelbelovender uitziet.
Wat echter vooral opvalt zijn de gemiste kansen in het grootste deel van de film. Het verhaal ontpopt zich voornamelijk tot een achtervolgingsverhaal waarin, tot vermoeiens toe, het team van specialisten steeds net te laat op de plaats arriveert waar zich door toedoen van Sil het nodige onheil heeft afgespeeld. Met betrekking tot Sil lijkt de uitspraak she was here lange tijd het allesoverheersende motto van dit team te zijn. Een langdurige achtervolging kan in een film geslaagd overkomen, maar met een uitgangspunt zoals dat in deze film het geval is, mogen er toch wel wat tot de verbeelding sprekende confrontaties in beeld gebracht worden. Sil maakt op haar vlucht wel diverse doden maar haar optreden is hierbij steeds van korte duur. Ook de speciale effecten zijn steeds snel voorbij en spreken niet echt tot de verbeelding. De veel te lange achtervolging van Sil en het steeds achter de feiten aanlopen door de teamleden gaat daardoor vervelen en doen vooral uitzien naar confrontaties waarbij de buitenaardse aard van Sil op duidelijker en meer uit de verf komende wijze het geval is.
Een andere tekortkoming in deze film is het gebrek aan een duidelijk tot de verbeelding sprekende vijand. Hoewel Sil een gevaar vormt roept ze teveel sympathie op doordat ze zelf vooral ook een slachtoffer is: ze wordt verwekt in een laboratorium en opgesloten in een kooi waarna geprobeerd wordt haar te doden. Na haar begrijpelijke ontsnapping hebben haar achtervolgers enkel haar dood op het oog en op haar vlucht volgt ze slechts haar instincten door proberen te overleven en zich voort te planten. Ze maakt hierbij wel slachtoffers, maar dit deels ook als reactie op de omstandigheden en situaties waarin ze verzeild raakt. Ondanks haar voor de mensheid rampzalige plannen gaat er al met al te weinig dreiging van haar uit. Wat daarbij ook niet helpt is haar uiterlijk in de vorm van voormalig model en actrice Natasha Henstridge. Het is alsof de makers van de film diverse zwakke punten proberen te compenseren met een overdaad aan vrouwelijk schoon, want Henstridges rondingen worden veelvuldig op nietsverhullende wijze in beeld gebracht. Wat echter al snel overheerst is de vraag in hoeverre dit nog functioneel is en ook met deze aanpak kunnen de zwakke punten in de film niet verhuld worden: de tekortschietende dreiging die er van Sil uitgaat en de nodige noemenswaardige confrontaties die van haar optreden het gevolg zouden moeten zijn.
Pas ver na de helft van de film komt er daadwerkelijke noemenswaardige dreiging van Sils kant tot stand. Sil draait de rollen om door zich met onduidelijke bedoelingen vermomd in de nabijheid van het team te begeven zodat er nu voor de levens van diverse teamleden gevreesd moet worden. Een foutje is hierbij weer wel dat het team bestaat uit teveel personen. Hun gevariëerde achtergrond kan dan interessant zijn, maar de over teveel teamleden verdeelde aandacht leidt tot te weinig identificatie om werkelijk met ze mee te kunnen leven. Afgezien daarvan heeft de achtervolging die er in dit stadium van de film plaatsvindt qua spanning en diverse horrortaferelen wel het gewenste effect. Dit doordat er nu noemenswaardige confrontaties met Sil en haar snel volgroeid nageslacht tot stand komen waarbij deze hun menselijke vermommingen hebben afgegooid en ze duidelijk uit zijn op de dood van de teamleden. Ook diverse schrikeffecten in de schaars verlichte riolen komen hier aardig naar voren. Het is alleen jammer dat de kijker wel erg lang moet wachten op al deze gebeurtenissen. Het is de vraag of dit de overige tekortkomingen in de gehele film wel in voldoende mate kan compenseren, temeer daar ook Sils alien-uiterlijk wel wat beter uitgewerkt had mogen worden.
Eem film waarin veel gemiste kansen opvallen en waarin te weinig is uitgewerkt. Een te lange en vrij nietszeggende achtervolging, te weinig en te korte confrontaties, een langdurig gebrek aan een tot de verbeelding sprekende vijand met een onvoldoende dreigende uitstraling… Effectieve spanning en horror blijven te lang achterwege en komen pas in het laatste deel van deze film op noemenswaardige wijze tot stand. Aan te raden voor diegenen die het geduld hebben hierop te wachten, voor de liefhebbers van wel erg langdurige achtervolgingen en voor de Henstridge-fans.
Frans Buitendijk
Waardering: 2.5
Bioscooprelease: 26 oktober 1995