Spider (2002)

Regie: David Cronenberg | 89 minuten | drama, thriller | Acteurs: Ralph Fiennes, Miranda Richardson, Gabriel Byrne, Lynn Redgrave, Bradley Hall, John Neville, Gary Reineke, Philip Craig, Cliff Saunders, Tara Ellis, Sara Stockbridge, Arthur Whybrow, Nicola Duffett, Jake Nightingale, Alison Egan

Deze laatste film van David Cronenberg werd zeer goed ontvangen op filmfestivals als Cannes. Het verhaal is gebaseerd op het boek èn script van Patrick McGrath en gunt de kijker een blik in de geest van een schizofrene man. Je wordt zeer langzaam het verhaal ingetrokken door het onverstaanbare gemompel en geschuifel van de hoofdpersoon, die onleesbare aantekeningen maakt in een notitieboekje. De film is erg traag en daardoor is het moeilijk om je aandacht erbij te houden. Dat dit toch lukt, komt vooral door de karakters die Ralph Fiennes en Miranda Richardson neerzetten. Ralph Fiennes komt gewoon griezelig over als mentaal gestoorde en de rollen die Miranda Richardson speelt, zijn stuk voor stuk zo verschillend, dat je soms twijfelt of het dezelfde actrice is.

Helaas is de ware toedracht van de levensgeschiedenis van Dennis ‘Spider’ Clegg al vroeg in de film duidelijk en rest je dan niets anders om te kijken hoe de film zich ontplooit tot het voor jouw al vaststaande eind. De film heeft een Oedipus-thema: hoofdpersoon Spider kan er niet tegen zijn moeder als een seksueel wezen te zien en krijgt daardoor een hekel aan zijn vader. Na een verschrikkelijke moord belandt hij als tienjarig jongetje in een gekkenhuis, om 20 jaar later als volwassen man, genezen verklaard, maar in werkelijkheid in verslechterde toestand, in een soort “halfway-house” in een achterbuurt van Londen terecht te komen. In deze buurt is hij opgegroeid en allerlei elementen zijn de “trigger” voor herinneringen aan deze jeugd. Zo is er de hospita, mevrouw Wilkinson, gespeeld door Lynn Redgrave, als enige vrouw in een huis vol mannen, die hem daardoor aan zijn moeder doet denken. De scène waarin zij hem fouilleert, is onmiskenbaar seksueel geladen. Het huis is gelegen tegenover een gasfabriek en ook dat doet hem herinneren aan zijn jonge jaren.

De sfeer van de film is prima neergezet. Door de grauwe, donkere scènes krijg je het kille gevoel dat hoort bij het arbeidersmilieu uit de jaren vijftig en tachtig, waarin de film zich afspeelt. Ook de acteurs verdienen een pluim. Het is jammer dat het verhaal en de uitwerking ervan afbreuk doet aan het geheel. Waren de flashbacks niet gefilmd met de volwassen Spider in de achtergrond, dan was het misschien minder snel duidelijk geweest dat zijn herinneringen niet altijd op waarheid berustten. Sommige herinneringen kon hij immers niet meegemaakt hebben.

Monica Meijer

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 10 juli 2003