Spirited Away – Sen to Chihiro no kamikakushi (2001)

Regie: Hayao Miyazaki | 124 minuten | drama, animatie, avontuur, familie, fantasie | Originele stemmencast: Rumi Hiragi, Miyu Irino, Mari Natsuki, Takashi Naito, Yasuko Sawaguchi, Tatsuya Gashuin, Ryunosuke Kamiki, Yumi Tamai, Yo Oizumi, Koba Hayashi, Tsunehiko Kamijo, Takehiko Ono, Bunta Sugawara, Shiro Saito

Tegenwoordig is de naam Hayao Miyazaki behoorlijk ingeburgerd bij de Nederlandse filmkijkers, maar voordat ‘Spirited Away’ uitkwam was dat wel anders. Hoewel Nederlandse anime-liefhebbers wel degelijk bekend waren met de Japanse grootmeester, werden zijn films zelden op grote schaal uitgebracht, waardoor nooit een publiek van niet-kenners kon worden aangeboord. Mede dankzij de agressieve distributie die de film in Amerika kreeg (en die tot een Oscar heeft geleid), werd de film ook in Nederland goed geadverteerd en bracht zo drommen mensen naar de bioscoop om kennis te maken met een van de mooiste Japanse animatiefilms van het nieuwe millennium.

In ‘Spirited Away’ (‘Sen to Chihiro no kamikakushi’) maken we kennis met het meisje Chihiro, dat achterin de auto bij haar ouders zit te mokken over hun verhuizing. Pa denkt een korte route te nemen naar het nieuwe huis, maar raakt hopeloos verdwaald in de wildernis. Om van de nood een deugd te maken, stapt het gezin uit bij een grote poort aan een doodlopende weg om de omgeving te verkennen. Een paar tellen later wanen ze zich in een verlaten pretpark, waar een eettentje staat met de heerlijkste gerechten. Chihiro wil het liefst zo snel mogelijk vertrekken maar als pa en moe meteen beginnen  te schransen, gaat ze maar op ontdekking uit. Zo ontmoet ze Haku, een mysterieuze jongen die haar vertelt dat ze zich in een wereld bevindt die wordt beheerst door de heks Yubaba. Zij heeft Chihiro’s ouders vanwege hun gulzigheid inmiddels in varkens veranderd en als Chihiro haar ouders ooit nog terug wil zien, zal ze voor Yubaba in een groot badhuis moeten werken.

Zo merkwaardig als deze samenvatting van het begin van de film oogt, zo vanzelfsprekend wordt de wereld door Miyazaki gepresenteerd. Om Chihiro heen ontvouwt zich een wonderschone geestenwereld, die bevolkt wordt door pratende kikkers, een reusachtige baby, riviergoden en tal van andere wonderlijke creaties. Sommige doen zeer bekend aan, zoals de komische en vertederende stofdiertjes die meteen fijne herinneringen aan ‘My Neighbour Totoro’ (Tonari no Totoro, 1988) oproepen. Andere, zoals de zespotige besnorde harde werker Kamaji, zijn volstrekt nieuwe karakters. Maar allen zijn ze in hun doen en laten volkomen herkenbaar aan het brein van Miyazaki ontsproten.

Deze meesterlijke regisseur weet als geen ander personages neer te zetten die volstrekt geloofwaardig zijn. Zijn specialiteit is het gedrag van kinderen, wat ook in de tienjarige Chihiro goed naar voren komt. Waar ze in het begin van het verhaal nog loopt te pruilen als geen ander, ontwikkelt ze zich met een volkomen open blik tot een zelfstandige meid die oog en begrip heeft voor anderen, zonder dat ze haar kinderlijkheid verliest. De manier waarop ze haar best doet voor Haku is warm en geloofwaardig en nergens is een spoortje te vinden van vals sentiment. Tussen de regels door toont de film zoals altijd een aantal zaken waar Miyazaki zich betrokken bij voelt en waar hij zich zorgen om maakt, zoals milieuvervuiling, hebzucht en apathie. Zijn sociale commentaar is zo eerlijk en zo prachtig met elk verhaal verweven, dat hij hier alleen maar om te prijzen valt. Voor wie nog niet eerder een Miyazakifilm heeft gezien, biedt ‘Spirited Away’ een perfecte kennismaking. Maar pas op: zijn films werken gegarandeerd verslavend!

Wouter de Boer

Waardering: 5

Bioscooprelease: 24 april 2003