The Brides of Dracula (1960)
Regie: Terence Fisher | 85 minuten | horror | Acteurs: Peter Cushing, Yvonne Monlaur, David Peel, Martita Hunt, Freda Jackson, Mona Washbourne, Henry Oscar, Andree Melly, Marie Devereaux, Miles Malleson, Michael Ripper, Victor Brooks
Deze film is, door het ontbreken van Christopher Lee als Dracula, het officieus vervolg van de Hammer House of Horror studio’s op ‘Horror of Dracula’ uit 1958 waarin de prins der vampiers gedood werd door de vampierjager Van Helsing. Direct aan het begin wordt de kijker echter verteld dat ‘his disciples live on, to spread the cult and corrupt the world’. De schurk in deze film is baron Meinster die vampier is geworden door iemand uit het slechte gezelschap waarmee zijn moeder de barones in vroeger tijden omging (‘one of them took him…made him what he is’). Aangezien Dracula’s naam meerdere malen wordt genoemd is het het meest aannemelijk dat Dracula de schepper is van de vampier Meinster. De titel ‘Brides of Dracula’ kan daarom opgevat worden in de betekenis van de ‘volgelingen van Dracula’, die bestaan uit Meinster en uit de vampiers die hij op zijn beurt weer maakt….
Horrorikoon Peter Cushing duikt weer op als de vampierjager Van Helsing die na Dracula’s dood een nieuw levensdoel heeft gevonden als bestrijder van vampirisme in het algemeen. Hij komt in deze film rustiger, bedachtzamer en minder bezeten over dan in de vorige film en vervult wederom de leidersrol in de strijd met diverse medestanders tegen de aanwezige vampiers. Het is ook weer zijn rol de kijker op de hoogte te stellen van de verschijnselen van het vampirisme waarbij duidelijk wordt dat sinds zijn laatste filmoptreden zijn vampierkennis fors is toegenomen, ook al is deze kennis weleens tegenstrijdig met zijn vroegere uitspraken wanneer hij nu opeens verklaart dat ‘some of them…. transform themselves into bats…’
Ook in deze film komen de gebruikelijke slordigheidjes voor: Marianne’s koetsier is er met haar bagage vandoor gegaan, maar toch zegt ze dat ‘I left it behind at the chateau’… Waarom heeft Baron van Meinster een sleutel nodig om zich van zijn ketenen te ontdoen wanneer hij zich in een vleermuis kan veranderen? Marianne doet geen aangifte van de gebeurtenissen op het kasteel terwijl ze wel denkt dat de barones vermoord is, ze stelt baron Meinster geen vragen erover bij hun tweede ontmoeting maar stemt er zelfs al binnen enkele minuten mee in zijn vrouw te worden…De aan touwtjes rondfladderende vleermuizen zijn weer duidelijk nep en tenslotte is de waanzin van de huishoudster Greta op het kasteel moeilijk verklaarbaar. Ze wordt met hysterisch gegil en gelach de menselijke helpster van de baron en diens volgelingen, maar dat haar waanzin wordt veroorzaakt door alleen Meinsters ontsnapping uit het kasteel is wel wat vergezocht….
Wat in deze film daarnaast opvalt is dat er, net als in de latere Hammer-vampierfilms, ook nu al bewust gebruik wordt gemaakt van gebeurtenissen die binnen de grenzen van het vampiergenre wel wat vraagtekens oproepen. Gewoonlijk veranderen in vampierfilms de meest lieftallige en onschuldige dorpsmeisjes in gevoelloze bloeddorstige creaturen uit de hel, maar dit blijkt niet op te gaan voor de barones. Op haar vroegere hooghartige en wrede gedrag is wel wat aan te merken (‘he was cruel …you encouraged him…the bad company…you laughed at their wicked games’), waarbij ze zelfs haar zoon slachtoffers heeft geleverd om in zijn bloeddorst te voorzien. Na haar dood is ze echter een van de meest zachtaardige vampiers aller tijden. Bloeddorst kent ze niet, ze maakt geen slachtoffers, ze ervaart haar vampirisme als een vloek, en verwelkomt tenslotte zelfs verheugd Van Helsings ‘oplossing’ tegen haar vampierbestaan. Al met al een wel onverklaarbaar opvallende uitzondering in het leger der Hammer-vampiers door de jaren heen…Verder blijkt de besmetting door een beet van een vampier teniet gedaan te kunnen worden door het uitbranden van de wond en door deze daarna te besprenkelen met wijwater…. Zo zijn al in een van deze eerste Hammer-vampierfilms enkele voorlopers te bespeuren van de onwaarschijnlijke gebeurtenissen en situaties die zouden zorgen voor de duidelijke kwalitatieve neergang van de in latere jaren uitgebrachte Hammer-vampierfilms….
Toch doen de slordigheidjes en onwaarschijnlijkheden in deze film er geen noemenswaardige afbreuk aan. Het doel van de film, het bereiken van spanning en griezel wordt namelijk in ruime mate bereikt, en wel op overtuigende wijze. Hoewel baron Meinster niet zo’n indrukwekkende vampier is als zijn schepper, komt hij slecht en gevoelloos genoeg over om op diverse momenten voor de nodige noemenswaardige griezel te zorgen. De vaart wordt er daarnaast in gehouden door Meinsters relatief frequente aanvallen op zijn slachtoffers en de herhaaldelijke gevechten met Van Helsing. Voor aanvullende griezel wordt gezorgd door met name de geslaagde schrikwekkende verrijzenissen uit het graf van Meinsters twee vrouwelijke rechtgeaarde vampierbruiden, met het al dan niet waanzinnig hysterisch gelach van Greta als begeleiding….. Ook hun langzaam dreigende nadering met hun bedrieglijk geruststellende woorden maar overduidelijk kwaadaardige bedoelingen dreigen bij aan het typische duistere Hammersfeertje. Sfeerverhogend werken wat dit betreft ook de stijlvolle kleurrijke gothische decors die in ruime mate door de gehele film heen te bewonderen zijn. Temidden van alle griezel, actie en spanning vallen de slordigheidjes en de enkele onwaarschijnlijkheden in het niet en zullen ze de gemiddelde kijker waarschijnlijk dan ook niet eens opvallen of geen gewicht in de schaal leggen. Ondanks Dracula’s afwezigheid is dit dan ook van de beste Hammer-vampierfilms en een aanrader voor alle liefhebbers van het genre.
Frans Buitendijk