The Last Train – Posledniy poezd ( 2003)
Regie: Aleksej German jr. | 82 minuten | drama, oorlog | Acteurs: Pavel Romanov, Petr Merkuriev, Aleksej Devotsjenko, Irina Raksjina, Aleksandr Tjoerin, Marina Radzjijeva, Natalja Lvova
‘The Last Train’ geeft een indringend beeld van de Duitse nederlaag in Rusland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Aleksej German jr. werd bij het maken van deze film geïnspireerd door zijn eigen familiegeschiedenis. Toen zijn moeder en grootmoeder werden afgevoerd naar een kamp in Duitsland, liet een Duitse soldaat hen ontsnappen. Zijn grootvader daarentegen overleefde de oorlog niet: hij werd door de Duitsers doodgeschoten. De vader van German jr., Aleksej German, maakte in de jaren zeventig en tachtig ook enkele films over de Tweede Wereldoorlog.
German jr. heeft ervoor gekozen om de Tweede Wereldoorlog nu eens niet te laten zien vanuit het perspectief van militairen, ondergedokenen of verzetsstrijders, maar vanuit het oogpunt van een Duitse legerarts. Deze legerarts, Paul Fischbach, is het symbool voor de vele anoniem gebleven mensen die het leven lieten aan het Russische front.
Fischbach arriveert in Rusland als het grootste deel van het Duitse leger bezig is zich terug te trekken. Aangekomen in een veldhospitaal wordt hij op hardhandige wijze de deur uitgezet door een achtergebleven officier, vlak voordat het Sovjetleger de aanval inzet. Fischbach vlucht de bossen in en komt daar een Duitse soldaat (en voormalige postbode) tegen, Kreutzer. Gedesoriënteerd en verward door de gebeurtenissen en de ijzige kou van de Russische winter zwerven ze doelloos rond. Ze komen een groepje Sovjetpartizanen tegen, maar hun leven wordt door de Sovjets gespaard. Een tijdje later stuiten ze op de dode lichamen van diezelfde partizanen, vermoord door Duitse soldaten.
Niet alleen is ‘The Last Train’ bijzonder dramatisch, het is ook erg realistisch. Duitsers en Russen dolen constant hoestend vanwege de kou door het beeld. Hun verwarring uiten ze door hardop te denken en alles te zeggen wat in hen opkomt. Sterfscènes worden gedetailleerd in beeld gebracht. De keerzijde van dit realisme is dat het zover wordt doorgevoerd dat er ergernis optreedt: het voortdurende gekuch en de lange, vaak inhoudsloze monologen zijn een beetje veel van het goede.
Desondanks bereikt German jr. zijn doel: hij maakt met deze film duidelijk dat oorlogen maalstromen zijn waarin mensen worden meegesleurd. Rauw en confronterend zet ‘The Last Train’ de kijker aan het denken over de waanzin van de oorlog.
Saskia Blokker
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 13 januari 2005