The Northman (2022)

Regie: Robert Eggers | 136 minuten | actie, avontuur, thriller | Acteurs: Alexander Skarsgård, Nicole Kidman, Claes Bang, Ethan Hawke, Anya Taylor-Joy, Gustav Lindh, Elliott Rose, Willem Dafoe, Phill Martin, Eldar Skar, Olwen Fouéré, Edgar Abram, Jack Gassmann, Ingvar Sigurdsson, Oscar Novak, Jack Walsh, Björk, Ian Whyte, Katie Pattinson, Andrea O’Neill, Rebecca Ineson, Kate Dickie, Ísadóra Bjarkardóttir Barney, Kevin Horsham, Seamus O’Hara, Scott Sinclair, Tadhg Murphy, James Yates, Hafþór Júlíus Björnsson, Ian Gerard Whyte, Ralph Ineson

Na een initiatieritueel ziet de jonge prins Amleth hoe zijn vader, Ravenkoning Aurvandill, wordt afgeslacht door zijn oom Fjölnir en handlangers. Zelf moet de jonge prins op de vlucht slaan, want als troonopvolger is Amleth natuurlijk allesbehalve veilig. Zijn overlevingsmantra spreekt boekdelen: “Ik wreek je, vader! Ik red je, moeder! Ik dood je, Fjölnir!”. Nee, ‘The Northman’ is niet de zoveelste update van ‘The Lion King’ (1994, Roger Allers & Rob Minkoff), maar een rechtdoorzee wraakdrama gebaseerd op de legende van prins Amleth en is gesitueerd in de mythische wereld van de Vikingen. ‘The Northman’ blijkt een filmische sage om te behagen.

Oorspronkelijk startte Robert Eggers als artdirector, maar inmiddels heeft hij als regisseur de filmwereld bestormt. Het begon met de bescheiden hit ‘The Witch’ (2015), een horrorfilm die niet zozeer leunt op schokkend geweld maar eerder op een duistere sfeer. Daarna maakte Eggers de absurde zwart-wit film “The Lighthouse” (2019) met voormalig tienerster Robert Pattinson en de altijd innemende Willem Dafoe. Deze lichtkomische film ontvouwt zich als een nachtmerrie over twee vuurtorenwachters op een verder verlaten eiland: het lijkt op ‘Waiting for Godot’ (Samuel Beckett, 1948), maar dan minder minimalistisch. Ook voor ‘The Northman’ liet Eggers zich met co-schrijver Sjón inspireren door literatuur allerhande en het banale, zoals flauwe scheetgrapjes. Dit gaat ook hier weer wonderwel samen. Eggers weet steeds beter de balans tussen eigen signatuur en genre te vinden, en te bewaken.

In een interview over ‘The Northman’ gaf Eggers schoorvoetend toe dat hij verrast was hoe macho de film uiteindelijk is geworden. Deze productie heeft qua uitstraling en intensiteit inderdaad een opzichtige link met welbekende historische spektakel-en wraakfilms, zoals ‘The Revenant’ (Alejandro G. Iñárritu, 2015), waarin mannen uit één stuk worstelen met de moraliteit van wraak. Zo gaat Amleth, vertolkt door een imponerende Alexander Skarsgard, er bijna letterlijk onder gebogen. Zijn hoofd staat zowat permanent in een ietwat vreemde hoek, alsof hij eigenlijk nog een holbewoner is die slechts één kant op kan denken. Eggers’ film lijkt in zijn verbeeldingskracht dan nog het meest op ‘Conan the Barbarian’ (John Milius, 1982) met ex-bodybuilder Arnold Schwarzenegger als moreel onkreukbare woesteling in een wereld vol van tovenarij en afgoderij. Net als ‘The Northman’ heeft deze gouwe ouwe weinig pretenties. Zoals Liam Neeson in zijn knokfilms: wraak maakt de man.

De vrouwen in ‘The Northman’ zijn dan interessanter wat betreft intellectuele en emotionele ontwikkeling, veelal vanwege de heersende patriarch moeten ze ook wel. Als koningin Gudrún is Nicole Kidman bijvoorbeeld een geloofwaardigere Lady Macbeth dan Francis McDormand in ‘The Tragedy of Macbeth’ (Joel Coen, 2021). Ook Anya-Taylor Joy als het liefje van Amleth is een kracht om rekening mee te houden. Als de Slavische Olga, de magiër van het Berkenbos, windt ze Amleth fijn loos om haar vingers met uitzicht op een gezamenlijke toekomst.

Al met al is ‘The Northman’ een zeer genietbare genrefilm. Het ziet er visueel prachtig uit en loopt, op het middenstuk na, vrij gesmeerd. Daarnaast maakt het nostalgisch naar klassieke Hollywood-spektakelfilms als ‘The Vikings’ (Richard Fleischer, 1958) waarin Kirk Douglas een nare eenogige Vikingprins speelt met een oogje op de schone Janet Leigh die liever in de armen ligt van slaaf Eric (vertolkt door haar toenmalige echtgenoot Tony Curtis). Qua doel doen deze producties weinig voor elkaar onder: eerst hoogstaand vermaken, daarna komt de rest. Hopelijk ziet Eggers verdere potentie hierin en blijft hij gestaag voor een frisse wind door de stoffige filmkluis van Hollywood zorgen.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 14 april 2022
DVD-, blu-ray- en 4K UHD-release: 31 augustus 2022