The Return of the Living Dead (1985)
Regie: Dan O’Bannon | 90 minuten | horror, komedie, science fiction | Acteurs: Clu Culager, James Karen, Don Calfa, Thom Mathews, Beverly Randolph, John Philbin, Jewel Shepard, Miguel A. Núñez Jr, Brian Peck, Linnea Quigley, Mark Venturini, Jonathan Terry, Cathleen Cordell, Drew Deighan, James Dalesandro, John Durbin, David Bond, Bob Libman, John Stuart West, Michael Crabtree
“…Did you see that movie?… ‘Night of the Living Dead’?… that movie was based on a true case… there was a chemical spill… that stuff leaked down into the morgue… the chemical company was trying to develop it for the army… they told the guy who made the movie that if he told the true story they’d just sue his ass off… so he changed all the facts around.” Aldus de woorden waarmee Frank zijn jonge collega Freddy meedeelt dat George Romero’s zombiefilm ‘Night of the Living Dead’ uit 1968 op ware gebeurtenissen is gebaseerd. Enkele van de toentertijd tot leven gekomen lijken zijn ingevroren in de opslagplaats waar Frank en Freddy werken. Door hun geklungel komen er echter gassen vrij die ook de begraven doden op een nabijgelegen begraafplaats weer tot leven laat komen.
Jammer genoeg voor eenieder die in de buurt is blijken de opgestane doden net als hun vroegere soortgenoten over een onverzadigbare eetlust te beschikken. Het zijn dus veelbelovende zombietaferelen die in het verschiet liggen. Maar het blijkt dat de insteek van George Romero’s zombieklassieker niet echt nagevolgd wordt. Een zombiefilm waar aan het begin de tekst ‘the events portrayed in this film are all true’ getoond wordt, kan niet al te serieus van aard zijn. En dat blijkt te kloppen. Voor de oplettende kijker zal snel duidelijk worden dat deze ‘The Return of the Living Dead’ als een humoristische ode aan het zombiegenre is gemaakt.
Ook de mate waarin tal van ‘klassieke’ ontwikkelingen binnen het zombiegenre in deze productie zijn opgenomen wijst daarop. De zombies die door welke oorzaak dan ook tot leven komen, de verrijzenis uit hun graven op de plaatselijke begraafplaats, de relatieve afgelegenheid van het plaatsje waar het verhaal zich afspeelt, de onverzadigbare eetlust waarover de zombies blijken te beschikken… deze gebeurtenissen en de daaropvolgende voorspelbare ontwikkelingen zijn taferelen die de zombieliefhebber maar al te bekend zal voorkomen uit tal van zombiefilms van diverse makelij.
Ondanks de herkenbaarheid van de ontwikkelingen is verveling er in deze productie echter niet bij. Integendeel, wat opvalt is dat regisseur O’Bannon de gebeurtenissen op geslaagde wijze weet weer te geven. Naast de vermelde gebeurtenissen neemt O’Bannon in een dusdanige ruime mate schrikmomenten, achtervolgingen, confrontaties van diverse aard, narrow escapes en onverwachte wendingen in zijn verhaal op dat de zombieliefhebber deze ‘The Return of the Living Dead’ zal weten te waarderen. Niet dat de haren tijdens het hele gebeuren te berge zullen rijzen, iets dat bij een film met humoristische ondertonen doorgaans toch al niet het geval is, maar O’Bannon weet in zijn film in een vlot tempo de gebeurtenissen zowel qua spanning als humor en in termen van horror effectief en sfeervol in beeld te brengen.
Wat de vormgeving van de zombies in dit verhaal betreft wijkt O’Bannon wel opvallend van andere zombieproducties af, maar het is wel een goede keuze geweest. Geen instinctief handelende levende doden deze keer, maar zombies die kunnen praten en verstand van combineren hebben. Ze hebben het enkel voorzien op de hersens van hun slachtoffers, omdat zoals de vrouwelijke zombie aan haar benauwde beoogde slachtoffers verklaart ” … brains… the pain… the pain of being dead… I can feel myself rot… it makes the pain go away..”‘. De eigenschappen van de zombies zorgen ervoor dat ze als des te gevaarlijker overkomen, ook door de sluwheid waarmee ze te werk gaan. Verder duiken ze naarmate het verhaal vordert uit steeds meer hoeken en gaten op, gaan herhaaldelijk afzonderlijk en massaal in de aanval en maken ook steeds meer slachtoffers. Leuk werk overigens van de speciale effecten afdeling die de daarbij gepaard gaande bloederige taferelen geslaagd neerzet. Niet al te expliciet in beeld gebracht verder, maar wel precies in die ingehouden mate zoals in een film met deze insteek als passend overkomt. De zombies zelf zien er eng maar tegelijkertijd herhaaldelijk ook grappig uit. Het draagt bij aan de humor in deze film, evenals de uitspraken die door diverse zombies gedaan worden. Uitspraken waarvan het verlekkerde ” … brains… more brains…” wel het langst in de herinnering van de kijker zal blijven hangen.
Goed acteerwerk van diverse acteurs in deze productie. James Karen is in vorm als de licht hysterische Frank door wiens onverantwoordelijk en als indrukwekkend bedoeld gedrag alle onheil ontstaat. Ook geslaagde optredens van Clu Gulager als de manager Burt die enkel om de reputatie van zijn zaak denkt en van Don Calfa als de wazige begrafenisondernemer Ernie. Verder aardig ondersteunend werk van de acteurs en actrices die de groep jongeren weergeven die danig door de zombies wordt belaagd. Qua acteerwerk niet altijd even opvallend, maar het enthousiasme van de betrokken vergoedt veel. Niet dat het er overigens ook bijster veel toe doet. Waar het bij hen vooral om gaat is dat ze op de loop gaan voor de zombies, noodgedwongen min of meer de strijd met hen aanbinden en dat ze een voor een door de zombies uitgedund worden, opnieuw naar klassiek recept. En wat dit betreft wordt het een en ander keurig door de diverse betrokkenen ingevuld.
Al met al resulteert O’Bannons aanpak in een spannend en humoristisch eerbetoon aan het zombiegenre. Een film die werkt op meerdere fronten, en vooral ook een film waarin de liefde voor de horror, en dan met name voor het zombiegenre in het bijzonder, duidelijk doorklinkt. Een film die voor de zombieliefhebbers zonder meer is aan te bevelen.
Frans Buitendijk
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 28 november 1985