The Rosegarden – Der Rosengarten (1989)

Regie: Fons Rademakers | 112 minuten | drama | Acteurs: Liv Ullmann, Maximilian Schell, Peter Fonda, Jan Niklas, Hanns Zischler, Kurt Hübner, Georg Marischka, Gila Almagor, Katarina Lena Müller, Nicolaus Sombart, Özay Fecht, Achim Ruppel, Friedhelm Lehmann, Mareike Carrière, Lutz Weidlich

Als het Fons Rademakers’ bedoeling is geweest om een gevoelig, ontroerend drama te maken over onbeschrijflijk leed van Joden in de Tweede Wereldoorlog is dat bepaald niet gelukt. Wel is hij erin geslaagd een drakerige film te maken die druipt van de goedkope sentimentaliteit en voor het geval we niet begrijpen hoe erg het allemaal is, ramt hij de slechte boodschap er onophoudelijk en met fikse mokerslagen in. Dat het acteerwerk ongelooflijk slecht en houterig is, maakt een mens ook al niet vrolijk. Het is zelfs intriest dat zo’n prachtige acteur als Maximilian Schell in de uitverkoop wordt gedaan. Op papier zal het best een integer drama zijn geweest, maar op het witte doek beslist niet.

De film is gebaseerd op een gebeurtenis die van zichzelf al zo gruwelijk is dat een ingetogener aanpak een prachtig document had kunnen opleveren. De ophanging van slachtoffertjes van medische experimenten om de verjaardag van de Führer een feestelijk tintje te geven kan niemand onberoerd laten. Ook het moeizame overeind krabbelen van de overlevenden en het tegen beter weten in blijven zoeken naar familie en vrienden vele jaren na het einde van de oorlog zorgt voor een brok in de keel. En iedereen met een greintje fatsoen in het lijf zal de verbittering kunnen navoelen van de voor het leven getekende concentratiekamp slachtoffers die machteloos moeten toezien hoe hun voormalige beulen niet alleen ongestraft blijven maar zelfs succesvol carrière kunnen maken, vaak geholpen door voormalige medeschuldigen of sympathisanten met hun nazi gedachtegoed.

Wat wel interessant is aan de film, is dat deze net als Liv Ullmann voor een Golden Globe is genomineerd. De nominatie voor de film is op zijn zachtst gezegd al wonderlijk, maar die voor Liv Ullmann volstrekt onbegrijpelijk. Ze stuntelt van scène naar scène zonder ook maar een keer te overtuigen, laat staan te ontroeren. Het doet vermoeden dat de nominaties uit een soort reflex zijn vergeven, een beloning voor de intentie van het belichten van ondraaglijk leed en de al bij voorbaat verloren strijd voor gerechtigheid zonder te kijken of het resultaat deze uitverkiezing rechtvaardigt. En dat is net als de hele film tamelijk gênant.

Diana Tjin-A Cheong

Waardering: 1

Bioscooprelease: 9 februari 1990