This Is My Africa (2008)
Regie: Zina Saro-Wiwa | 48 minuten | documentaire | Met: Yinka Shonibare Mbe, Jon Snow, Bayo Oduwole, Nneka Ugboma, Njide Ugboma, Tony Nwachukwu, Nana O. Ayim, Mourad Mazouz, Boko Inyundo, Noo Saro-Wiwa, Dipo Agboluaje, Josephine Amankwah, Paul Boateng, Colin Firth, Mazzi Binaisa, Chiwetel Ejiofor, Duncan Brooker, Biyi Bandele, Mpho Skeef, John Akomfrah Obe
De in Nigeria geboren, maar in Londen wonende filmmaakster Zina Saro-Wiwa wilde met ‘This Is My Africa’ een ander beeld geven van Afrika dan we gewend zijn, of waar we op basis van onze vooroordelen aan denken. Zij vroeg twintig mede-Londenaren naar hun mening over het continent, filmde hen in vier dagen tijd en liet de beelden op een vlotte en originele manier monteren door Dan Susman en Bert Hunger. Het levert een verrassende, warme, inspirerende documentaire op, die je met recht een eye opener mag noemen. Bekende (Colin Firth, Chiwetel Ejiofor) en minder bekende personen beantwoorden allemaal dezelfde vragen. De vragen worden niet gesteld in de film, maar uit de antwoorden wordt wel duidelijk wat de vraag is geweest. “Als Afrika een kleur was, welke kleur zou het dan zijn?” Naast de wat geijkte antwoorden als bruin, rood en oranje is het antwoord van Njide Ugboma, eigenaresse van het modeblad Let Them Eat Cake, verfrissend: “Roze,” zegt ze stellig en haar verklaring hiervoor klinkt heel plausibel. Afrika is voor haar roze, naar de roze bloesem van de kamperfoelie, waarvan zij als kind altijd de honing at.
Mooi is het om te zien hoe Jon Snow, presentator op Channel 4, zijn ogen sluit en intens nadenkt over de vraag. En zo gaat het de hele documentaire door. Je ziet dat de geïnterviewden echt aan het denken zijn gezet, dat de vraag iets in ze wakker maakt. Die emotie wordt goed op de kijker overgebracht. Of het nu gaat om de eerste herinnering aan Afrika, de geur die aan het land doet denken, het favoriete gerecht (een vraag waarbij de antwoorden je het water in de mond doen lopen), of het lievelingsboek: er wordt met zo’n enthousiasme en zoveel liefde gesproken over de cultuur van het land waar zij allen ooit eens waren, dat je automatisch meegesleept wordt en je tijdens het kijken al voornemens bent om – als je dat al niet deed – nog meer van de rijke cultuur op te snuiven. De muziek van Afrika komt aan bod, zowel de hedendaagse als de “klassiekers” als Fela Kuti. De Afrikaanse filmindustrie wordt besproken en er wordt voorspeld dat Nollywood binnen enkele jaren net zo groot zal zijn als haar Westerse en Oosterse tegenhangers. Ook de Afrikaanse literatuur wordt niet overgeslagen en er blijken heel wat pareltjes geschreven te worden in het continent dat doorgaans ernstig over het hoofd gezien wordt.
Want ook daar wordt op ingegaan: “Afrika krijgt gewoon slechte pers,” vindt Jon Snow. Hij geeft niet alleen de media daarvan de schuld, maar ook het land zelf. “Ze hebben zoveel mooie verhalen te vertellen, maar doen dat gewoon niet.” En wanneer gevraagd wordt hoe men wil dat Afrika er in 2060 uitziet, komt artiest Yinka Shonibare, Mbe (Member of the British Empire) heel ad rem met zijn antwoord: “In 2060 moet Afrika een ‘Make Poverty History’ concert houden voor Europa, dat dan een arm continent is.” Het wordt tijd dat de rollen omgedraaid worden, vindt hij. Zo ver willen we niet dat het komt, maar het is wel te hopen dat deze prachtige film meer mensen confronteert met het feit dat Afrika zoveel meer te bieden heeft dan alleen armoede, oorlog en ziekten. “Het is natuurlijk een niet te ontkennen realiteit van het land, maar het is zo jammer dat het de enige realiteit is die ooit geschetst wordt van het land,” aldus Nana O. Ayim. Met een film die zo overloopt van inspiratie, creativiteit, goede ideeën en fijne herinneringen, is er in ieder geval weer een stap in de goede richting gezet.
Monica Meijer