Trois couleurs: Blanc – Trzy kolory: Biały (1994)

Regie: Krzysztof Kieslowski | 92 minuten | drama | Acteurs: Zbigniew Zamachowski, Julie Delpy, Janusz Gajos, Jerzy Stuhr, Aleksander Bardini, Grzegorz Warchol, Cezary Harasimowicz, Jerzy Nowak, Jerzy Trela, Cezary Pazura, Michel Lisowski, Philippe Morier-Genoud, Piotr Machalica, Francis Coffinet, Barbara Dziekan, Juliette Binoche

‘Trois couleurs: Blanc’ is het tweede hoofdstuk uit een trilogie van de befaamde Poolse regisseur Krzysztof Kieslowski. De titels van de drie films uit de trilogie zijn ‘Bleu’, ‘Blanc’ en ‘Rouge’, wat symbool staat voor de drie kleuren van de Franse vlag en het motto liberté, égalité en fraternité (vrijheid, gelijkheid en broederschap). De karakters uit de trilogie zijn stuk voor stuk op zoek naar deze drie waarden.

In ‘Blanc’ belicht Kieślowski het begrip van gelijkheid door middel van het personage Karol Karol (Zbigniew Zamachowski), een Poolse kapper in Parijs wiens beeldschone echtgenote Dominique (Julie Delpy) na slechts zes maanden van hem wil scheiden. Dominique beweert dat Karol leidt aan impotentie, en stuurt hem na de zoveelste mislukte geslachtsdaad het huis uit. Karol probeert in de metro van Parijs als muzikant geld te verdienen, maar hij is weinig succesvol. Dan ontmoet hij op een dag een landgenoot, Mikołaj (Janusz Gajos), die hem een lucratief, doch gewaagd voorstel doet. Hij kent een man die iemand wil betalen om zichzelf te laten vermoorden. Zou Karol deze klus eventueel kunnen klaren?

‘Blanc’ wordt door velen beschouwd als de zwakste film uit de Trois couleurs-trilogie. Daar schuilt zeker een kern van waarheid in. Zo mist de film het artistieke voorkomen van ‘Bleu’ en de diepgravende complexiteit van ‘Rouge’. Maar daartegenover staat dat ‘Blanc’, een mengeling tussen gitzwarte komedie en liefdesperikelen, wel het meest toegankelijke deel is. In tegenstelling tot ‘Bleu’ (die na zijn initiële opzet min of meer plotloos is) heeft ‘Blanc’ heel wat plotverwikkelingen. De film bruist van de energie en de lotgevallen van Karol zijn altijd even pakkend. Je hebt nooit enig idee wat er precies gaat gebeuren. En daar schuilt juist de kracht van ‘Blanc’: het blijft onvoorspelbaar, en daardoor steevast intrigerend.

Karol Karol is de soms herkenbare, maar toch vooral excentrieke held van ‘Blanc’. Kieslowski modelleerde Karol gedeeltelijk naar Chaplins iconische karakter The Tramp (Karol betekent “Charlie” in het Pools) en dat is duidelijk merkbaar in de film. Karol heeft iets kinderlijks en onnozels. Soms is hij aandoenlijk, dan weer meelijwekkend. Hij heeft de gewoonte om zichzelf in de problemen te brengen, vaak zonder er erg in te hebben of te leren van zijn fouten. Toch blijft hij sympathiek. Zijn streven is iets waarin veel mensen zich kunnen herkennen: hij wil zijn grote liefde terugwinnen. Hij gelooft niet dat de hartstocht tussen hen compleet verdwenen is. Het enige dat hij nodig heeft is tijd, zo beweert hij zelf. Dominique denkt daar duidelijk anders over.

‘Trois couleurs: Blanc’ is misschien de zwakkere film in vergelijking met ‘Bleu’ en ‘Rouge’, maar Kieslowski’s meer conventionele benadering maakt de prent wel het meest toegankelijk voor nieuwe kijkers. Er is geen goede of verkeerde volgorde om de trilogie te bekijken, maar ‘Blanc’ is misschien wel de beste plek om te beginnen, aangezien het verhaal van een stakker die er alles aan doet om weer hogerop te komen nou eenmaal bij velen zal resoneren. In het oeuvre van Kieslowski komt ‘Blanc’ misschien wel het dichtst bij een mainstream film in de buurt, wat met het oog op de andere twee films uit de trilogie, toch wel vrij geestig is.

Len Karstens

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 10 maart 1994
Bioscooprelease: 19 januari 2023 (re-release)