Tschick (2016)

Regie: Fatih Akin | 93 minuten | komedie, drama, familie | Acteurs: Anand Batbileg, Nicole Mercedes Müller, Tristan Göbel, Aniya Wendel, Justina Humpf, Paul Busche, Jerome Hirthammer, Max Kluge, Udo Samel, Anja Schneider, Nadine Dubois, Henning Peker, Uwe Bohm, Katerina Poladjan

Wolfgang Herrndorf (1965-2013) begon zijn loopbaan als striptekenaar en illustrator. Vanaf 2002 schreef hij ook romans. Zijn grootste commerciële success behaalde de Duitse auteur met de jeugdroman ‘Tschick’ uit 2010, over twee veertienjarige buitenbeentjes die een oude Lada stelen en een zomer lang door Oost-Duitsland rijden. Ter inspiratie herlas Herrndorf de boeken die hij zelf verslond toen hij jong was – onder meer ‘Lord of the Flies’ en ‘Huckleberry Finn’ – naar eigen zeggen om te ontdekken of die verhalen echt zo goed waren als hij het zich herinnerde. “Maar ook omdat ik wilde ervaren wie ik zelf was als twaalfjarige. Ik merkte al gauw dat die boeken drie dingen met elkaar gemeen hadden. De volwassene die het dichtst bij de hoofdrolspeler staat speelt al snel geen rol van betekenis meer, er wordt een lange reis gemaakt en er is veel water. Met die elementen heb ik geprobeerd een min of meer realistisch jeugdverhaal te maken. Met een bootje over de Elbe varen klonk belachelijk en schipbreukelingen zijn niet meer van deze tijd. Het enige dat ik kon bedenken was iets met een auto. Twee jongens stelen een auto. Daar komt geen water aan te pas, maar de plot had ik in een paar minuten verzonnen.”

Het draait in ‘Tschick’ allemaal om de veertienjarige Maik Klingenberg (Tristan Göbel), een outcast die door zijn klasgenoten ‘Psycho’ genoemd wordt. Hij droomt heimelijk van het mooiste meisje van de klas, maar deze Tatiana (Aniya Wendel) ziet hem niet eens staan. Thuis is het al even troosteloos; met zijn moeder (Anja Schneider) heeft hij weliswaar een goede band, maar haar band met de wodka is sterker. Elke zomer vertrekt ze naar een ‘beautyfarm’ om af te kicken. Zijn vader (Uwe Bohm) is projectontwikkelaar, maar de zaken lopen niet zo goed als hij zou willen. Of het nu daardoor komt dat hij een nare man is, of dat het simpelweg zijn karakter is, weten we niet. Maar aan hem heeft Maik helemaal niks. Zijn kleurloze leventje wordt volledig op z’n kop gezet met de komst van een nieuwe klasgenoot, de uit een ver Russisch oord afkomstige immigrant Andrej (Anand Batbileg), die vanwege zijn onuitspreekbare achternaam ‘Tschick’ wordt genoemd. Een lange slungel met raar haar en onooglijke kleding die naar sterke drank stinkt en dronken – of op z’n minst aangeschoten – op school verschijnt.

Niet direct de vriend die Maik voor ogen had, en aanvankelijk moet hij niks van hem hebben. Maar als de zomervakantie aanbreekt, en Maiks ouders voor onbepaalde tijd vertrekken (moeder naar de ‘beautyfarm’, vader op reis met een piepjonge vrouwelijke ‘collega’), staat Tschick ineens bij Maik voor de deur met een gestolen lichtblauwe Lada. In plaats van te zitten kniezen over het feit dat zij de enige twee klasgenoten zijn die niet voor het verjaardagsfeest van Tatiana zijn uitgenodigd, besluiten ze een eindje te gaan rijden. Onderweg maken ze van alles mee – zo belanden ze in een maisveld en tussen de koeien, worden ze in een idyllisch dorpje getrakteerd op een maaltijd en krijgen ze het aan de stok met de plaatselijke politieagent. Maar bovenal ontstaat er een bijzondere vriendschap, niet alleen met elkaar, maar ook met een ander buitenbeentje, het dakloze meisje Isa (Mercedes Müller), dat onderweg is naar haar zus in Tsjechië. Maik maalt de hele vakantie niet meer om Tatiana. Zelfs wanneer Tschick en hij een ongeluk krijgen en op het matje worden geroepen bij de jeugdrechter, spreekt hij van ‘de mooiste zomer ooit’.

Bij Hernndorf werd in 2010 een agressieve hersentumor ontdekt; drie jaar later besloot hij zijn ziekte te slim af te zijn en maakte zelf een einde aan zijn leven. Hij kan nog wel zijn akkoord geven voor het scenario dat Lars Hubrich maakte, maar zag de verfilming van zíjn jeugdroman niet meer in première gaan. Niemand minder dan Fatih Akin, de veelvuldig bekroonde regisseur van films als ‘Gegen die Wand’ (2004) en ‘Auf die anderen Seite’ (2007) die wel weet hoe je met thema’s als het zoeken naar je identiteit en het ontwikkelen van (ongewone) vriendschappen om moet gaan, werd aangetrokken om op de regisseursstoel plaats te nemen. Het resultaat is een warme, grappige en vermakelijke film, die dankzij zijn universele thema’s mensen van alle leeftijden zal aanspreken. Het acteerwerk is prima, de locaties prachtig en zomers, de film heeft een lekker tempo en een gevarieerde soundtrack (hilarische running gag is het cassettebandje van Richard Klaydermann in de Lada!). Toch is er een kritische noot: waar Akins films meestal de diepte ingaan, blijft ‘Tschick’ jammer genoeg te veel aan de oppervlakte. De thema’s eenzaamheid en homoseksualiteit worden aangestipt, maar niet meer dan dat. Net als de avonturen die Maik en Tschick beleven, blijven het onschuldige speldenprikjes, die keurig binnen de lijntjes uitgewerkt worden. Het maakt de film toegankelijker voor een jonger publiek, maar tegelijkertijd ook nogal degelijk – typisch Duits dus.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 12 oktober 2017
DVD-release: 14 februari 2018