Twin Peaks (2017)
Regie: David Lynch | 1014 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Kyle MacLachlan, Sheryl Lee, Michael Horse, David Lynch, Chrysta Bell, Miguel Ferrer, Robert Forster, Kimmy Robertson, Naomi Watts, Laura Dern, Harry Goaz, Al Strobel, Pierce Gagnon, John Pirruccello, Don Murray, Tim Roth, Dana Ashbrook, Mädchen Amick, Jim Belushi, Richard Beymer, Robert Knepper, Grace Zabriskie, Tom Sizemore, James Marshall, Peggy Lipton, Harry Dean Stanton, Ashley Judd, Amanda Seyfried, Everett McGill
Met ‘Twin Peaks’ waren de creatieve geesten David Lynch en David Frost begin jaren negentig van de twintigste eeuw verantwoordelijk voor een van de invloedrijkste monumenten uit de moderne televisiegeschiedenis. De atmosferische setting, uitgebalanceerde mix van thriller, moordmysterie, humor en (lichte) horror en het spectrum aan excentrieke en memorabele personages bezorgden de serie binnen een mum van tijd een ware cultstatus. Met ‘Twin Peaks’ slaagde filmmaker Lynch er wonderwel om zijn typerende stijl, die surrealisme vaak moeiteloos combineert met puur menselijk drama, te vertalen naar het kleine scherm.
Een kwart eeuw na de originele ‘Twin Peaks’ kreeg het epos eindelijk een vervolg. De reacties op de komst van een nieuwe reeks waren gemengd; enerzijds keken veel fans natuurlijk reikhalzend uit naar de nieuwe creatie van Lynch en Frost, maar anderzijds was er ook wel wat scepsis. Zou de nieuwe ‘Twin Peaks’ de kwaliteit van het origineel kunnen evenaren of zouden we een slap aftreksel van de monumentale cultserie voorgeschoteld krijgen? Ook na het uitkomen van de nieuwe reeks bleef het kijkerslandschap verdeeld. Velen spreken over een meesterwerk, maar kwalificaties als ‘incoherent broddelwerk’ en varianten daarop ontbreken ook niet op diverse internetfora.
Nu is ‘Twin Peaks’ (en veel van het werk van Lynch in het algemeen) nooit een vertelling geweest voor mensen die houden van een lineaire plot en pasklare antwoorden. Het spelen met de verbeeldingskracht van de kijker om bepaalde delen van het verhaal in te vullen, is juist een van de elementen waaraan de serie haar kracht en charme te danken heeft. De nieuwe reeks voert die aanpak echter nog een stuk verder, ja zelfs tot in het extreme, door. Dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat David Lynch dit keer van de zenderbazen en producers van betaalzender Showtime de volledige creatieve vrijheid heeft gekregen. Die zet levert een nauwelijks te bevatten samenloop van omstandigheden en een extreem hoog abstractiegehalte op.
‘Twin Peaks: The Return’ opent met de scène uit seizoen 2 waarin Laura Palmer zich in de droomruimte van de Black Lodge richt tot de aimabele FBI-agent en hoofdprotagonist Dale Cooper. Na de zin ‘I’ll see you again in 25 years’ maken we inderdaad die tijdsprong. Cooper zit nog steeds opgesloten in het limbo dat de zwarte lodge is, terwijl zijn boosaardig alter ego (te herkennen aan het langere haar en een leren jasje), dat bezeten is door de sardonische geest Bob, inmiddels dood en verderf zaait in de echte wereld. Deze ouverture vormt het startsein voor een bizarre reis die ons door verschillende delen van de Verenigde Staten (onder meer Las Vegas, New York, South Dakota) voert. In dit derde seizoen schilderen Lynch en Frost dus met een bredere kwast – zowel op geografisch als narratief vlak – dan in het origineel. Het aantal verhaallijnen is uitgedijd, terwijl er ook meer personages ten tonele verschijnen. Die worden deels vertolkt door grote Hollywoodnamen als Naomi Watts, Tim Roth, Tom Sizemore en Jim Belushi.
Die verbreding van het epos heeft voor- en nadelen. Sommige verhaallijnen en subplots, vooral die waarin de duistere krachten van gene zijde en droogkomische humor een rol spelen, leveren ontegenzeggelijk boeiende televisie met eeuwigheidswaarde op. Deze gloriemomenten brengen elementen uit de oude reeks effectief terug naar het moderne televisietijdperk. De indringende score van Angelo Badalamenti, de kenmerkende dialogen, de bossen en mistflarden – die opnieuw hun visuele stempel op het geheel drukken en de tegenstelling tussen behaaglijke plaatsen of personen en de lelijkheid en verdorvenheid die onder de oppervlakte schuilt symboliseren – of de hallucinante trips en visioenen; het zijn onmiskenbare echo’s uit het Twin Peaks-verleden die ook nu nog uitstekend werken.
Ondanks die ijzersterke momenten, lijdt het derde bedrijf van ‘Twin Peaks’ soms aan ernstige disbalans. Lynch schiet zo nu en dan te ver door in zijn hang naar abstractie, surrealisme en absurditeit. Het middendeel van aflevering 8, waarin we onder meer worden meegezogen naar het oog van een kernexplosie, is wat dat betreft het dieptepunt en werpt zich al snel op als een visuele en auditieve marteling. Sommige verhaallijntjes missen bovendien elke relevantie, doen helemaal niks voor de plot en lijken alleen bedacht te zijn om bepaalde karakters van het eerste uur een bescheiden podium te geven. Daarnaast is ‘Twin Peaks: The Return’ door de digitale look die het geheel aanneemt een stuk killer, sterieler en minder sfeervol dan de originele reeks.
Ondanks dat ‘Twin Peaks: The Return’ op het eerste gezicht aandoet als een ongestructureerd rariteitenkabinet, is er wel degelijk een onderliggende boodschap te bespeuren. Die lijkt vooral te draaien om verval en verlies, een gegeven dat goed aansluit bij het feit dat verschillende acteurs die in de serie meespelen (Miguel Ferrer, Harry Dean Stanton, de ‘log lady’ Catherine E. Coulson) nog voor de première of niet heel lang erna zijn overleden. De uiteindelijke apotheose ademt deze thematiek duidelijk, wat in zekere zin ook geldt voor de prominente verhaallijn rondom de verzekeringsagent Dougie, wiens lichaam wordt overgenomen door de aan geheugenverlies lijdende ‘goede Cooper’. De manier waarop Dougie/Cooper als een verkapte zombie door het leven strompelt, is niet alleen een zwartgallige persiflage op conformistische kleinburgerlijkheid: zijn toestand roept tevens herinneringen op aan dementie, een van de ergste vormen van aftakeling waaraan een mens kan lijden.
In ‘Twin Peaks: The Return’ gooien Lynch en Frost alle registers open en creëert het tweetal een rijkgeschakeerd en aardedonker sprookje, een labyrintisch mysteriespel dat het fantastische combineert met de banaliteit van het alledaagse en uiteindelijk meer vragen oproept dan beantwoordt. Het leidt tot een reeks die zorgt voor momenten van extatisch kijkgenot, maar zich af en toe verliest in zijn eigen pretenties. Daardoor neemt ‘Twin Peaks: The Return’ net iets te vaak de vorm aan van een willekeurige collage van abstracte en surrealistische beeldelementen.
Frank Heinen
Waardering: 3.5
DVD- en blu-ray-release: 28 maart 2018