Valley of the Wolves Iraq (2006)
Regie: Serdar Akar, Sadullah Sentürk | 120 minuten | actie, avontuur | Acteurs: Necati Sasmaz, Billy Zane, Ghassan Massoud, Gürkan Uygun, Bergüzar Korel, Kenan Çoban, Erhan Ufak, Diego Serrano, Gary Busey, Spencer Garrett, Tito Ortiz, Nusret Senay, Tayfun Eraslan, Ismet Hürmüzlü, Jihad Abdou, Yavuz Imsel, Mauro Martino, Egemen Yavuz
Op 4 juli 2003 arresteert het Amerikaanse leger een groep Turkse militairen in het Turkse hoofdkwartier in de Iraakse plaats Sulaymaniyah. De Amerikanen houden de Turkse soldaten onder schot en dwingen hen met zakken over hun hoofd de basis te verlaten. De Turken worden verhoord en zitten zestig uur vast. Ze komen pas vrij wanneer de Turkse premier protest aantekent bij de Verenigde Staten. Deze arrestatie staat bekend als de ‘Zakaffaire’ en veroorzaakte een flinke vertrouwensbreuk tussen de Turkije en de VS. In Turkije stonden de kranten bol van dit incident. Eén van de gearresteerde militairen pleegde hierdoor uit schaamte zelfmoord.
De film ‘Valley of the Wolves Iraq’ begint met deze gebeurtenis en verwijst verder ook naar andere op waarheid gebaseerde incidenten – vandaar dat het jaartal is veranderd in 2004 – zoals het schandaal rondom de Abu Ghraib gevangenis waarbij Amerikaanse militairen de mensenrechten van de gevangenen hebben geschonden. De film is de eerste van een reeks bioscoopfilms van de gelijknamige Turkse televisieserie rondom een team van Turkse geheimagenten Polat Alemdar (Necati Şaşmaz), Memati (Gürkan Uygun) en Abdülhey (Kenan Çoban). Hopelijk zijn de andere delen niet zo politiek gekleurd als deze, want de filmmakers maken het wel heel erg bont in ‘Valley of the Wolves Iraq’. Het lijkt erop dat ze de Amerikanen flink een hak willen zetten met deze prent. Zij worden het ergst als slechterik neergezet naast de andere nationaliteiten als de Koerden en Joden. De Turkse geheimagent Polat Alemdar (Necati Şaşmaz) reist samen met zijn collega’s af naar Irak nadat hij een afscheidsbrief heeft ontvangen van luitenant Suleyman Aslat. Polat is vastberaden om de dood van zijn vriend Aslat te wreken. Hij gaat op zoek naar Sam William Marshall (Billy Zane), de opdrachtgever achter de arrestatie van de Turkse soldaten. Het geweld barst al los als het Turkse trio bij stuiten op een Koerdische groepering die de grensovergang bewaakt. Vervolgens gaan Polat en zijn kompanen naar een hotel waar ze Marshall wensen te spreken. Dit lukt, maar de Amerikaan gebruikt een tactiek waarmee Polat geen rekening mee heeft gehouden… Op de plaatselijke markt komt de geheimagent in contact met de knappe Leyla (Bergüzar Korel) die Marshall ook liever dood dan levend ziet. Ze helpt Polats team uit de klauwen te houden van de Amerikanen en besluit met hen samen te werken om Marshall te laten boeten voor zijn daden.
Het is opmerkelijk het bekende gezicht te zien van acteur Billy Zane in een productie zoals deze. Wellicht hebben de makers hem en Gary Busy een aanzienlijk bedrag gegeven waardoor ze geen enkel probleem hadden om in zo’n anti-Amerikaanse film te spelen. Het moet gezegd worden, Zane is formidabel als de gemene Sam William Marshall. Hij weet precies de juiste schwung te geven aan dit oppervlakkige karakter. Zijn handelsmerk, de geniepige glimlach en donkere blik zoals hij die ook toepaste in ‘Titanic’ zijn weer van de partij. Necati Şaşmaz verbleekt naast Zane, zijn spel is saai en stijfjes. Tegenspeelster Bergüzar Korel weet Şaşmaz ook te overtreffen door haar sterke mimiek. Ze weet het verdriet en de wraakgevoelens van Leyla lekker pittig én tegelijkertijd op een geloofwaardige manier over te brengen. De filmmakers zetten zoals eerder gezegd, de Amerikanen als ultieme bad guys neer. De kwalijkste voorbeelden zijn onder meer de scène waarin een jongetje met een tak in een geweerloop van een militair port, waarop hij wordt neergeschoten én het moment waarop een soldaat compleet doordraait en op een container schiet met daarin gevangen Arabieren. Wat opvalt is dat de andere incidenten als vage zijsporen naast het hoofdverhaal lopen. Zo heb je een dokter die illegale organenhandel verricht en een sjeik die een moord voorkomt. Het is alsof er zoveel mogelijk misstanden in de film moesten worden aangestipt, want ze vormen de losse eindjes van ‘Valley of the Wolves Iraq’.
Voor liefhebbers van het harde actiegenre is ‘Valley of the Wolves Iraq’ een aanrader. De scènes zijn gewelddadig genoeg. Maar qua verhaal had er veel meer ingezeten. Het uitvergroten van berokkend leed door Amerikanen en het toedichten van andere incidenten aan het Amerikaanse leger is wel een erg makkelijke aanpak. Daarnaast is het gegeven dat Saddam Hussein aan Marshall een piano schenkt ook zeer flauw. Het lijkt er sterk op dat de makers van ‘Valley of the Wolves Iraq’ voor hun script de kreet ‘In tijden van oorlog is alles geoorloofd’ wat té letterlijk hebben opgevat. De bijdragen van Billy Zane en Bergüzar Korel zorgen er echter voor dat de film nog de moeite van het bekijken waard is.
Ans Wijngaarden