Van Diemen’s Land (2009)
Regie: Jonathan auf der Heide | 104 minuten | drama, misdaad, geschiedenis | Acteurs: Oscar Redding, Arthur Angel, Paul Ashcroft, Mark Leonard Winter, Torquil Neilson, Greg Stone, John Francis Howard, Tom Wright
We kennen het eiland onder Australië niet beter dan Tasmanië, vernoemd naar de Nederlandse ontdekker Abel Tasman. Maar minder belicht is de geschiedenis van Tasmanië als strafkolonie ‘Van Diemen’s Land’. Dit was de naam die Tasman oorspronkelijk gaf aan het eiland. De Nederlandse zeeman eerde in 1642 hiermee zijn opdrachtgever gouverneur-generaal Antony van Diemen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Tasman en Van Diemen konden niet vermoeden dat het eiland een eeuw later vele misdadigers zou huisvesten. Regisseur Jonathan auf der Heide stipt dit donkere verleden aan in zijn film ‘Van Diemen’s Land’.
In 1822 bevindt Alexander Pearce zich in het strafkamp Macquarie Harbour. Deze havenmond staat beter bekend als ‘de hellepoort’. Macquarie Harbour vormt namelijk een natuurlijke gevangenis zonder hekken; de criminelen kunnen alleen maar vluchten naar de oceaan of het regenwoud ingaan. De kans om levend de gevangenis te verlaten is nihil. Toch waagt Alexander Pearce samen met zeven andere medegevangenen de gok en vlucht de wildernis in. Langzaam maar zeker beseffen de mannen dat hun nieuw verworven vrijheid een farce is: het immense regenwoud van ‘Van Diemen’s Land’ ontpopt zich ook tot een ware hel… ‘Van Diemen’s Land’ toont maar eens te meer de kracht van het overlevingsinstinct van de mens. De personages van deze film schromen namelijk niet om tot gruwelijke daden over te gaan om in leven te blijven.
Regisseur Jonathan auf der Heide creëert handig een benauwende sfeer door een trieste zwart-grijze kleursluier over de beelden te leggen. Daarnaast gebruikt hij shots die de weidsheid van de Tasmaanse wildernis goed weergeven. Deze overzichtopnames doen je als kijker beseffen dat de gevangenen in een nog uitzichtlozere situatie terecht zijn gekomen. ‘Van Diemen’s Land’ blinkt uit in de manier waarop het prachtige natuurschoon zo sinister mogelijk in beeld komt. Bijvoorbeeld op het moment dat misdadiger Pearce is omringd door een wirwar van bomen. De schaduwen rondom hem én op Pearces gezicht werken erg beklemmend. De mooie cinematografie wordt gecomplementeerd met een knappe instrumentale ondersteuning van snaarmuziek. Deze ietwat naargeestige soundtrack werkt prima op de zenuwen op de spannende momenten.
Helaas weinig lof voor het scenario; die is van veel mindere kwaliteit en stelt teleur. Qua verhaal is het namelijk jammer dat de focus van de scriptschrijvers alleen is gericht op de ontsnapping van Pearce en diens verblijf in de Tasmaanse regenwouden samen met de heren Dalton, Bodenham, Kennerly, Travers, Brown, Greenhill en Mather. Van deze personages ontbreekt de achtergrondinformatie. Hierdoor is het eerst flink gissen wie nu wie is.
Daarnaast impliceert het synopsis dat misdadiger Pearce het centrale karakter is van ‘Van Diemen’s Land’. Het personage krijgt echter niet zozeer de nadruk die je dan zou verwachten. Dit is een gemiste kans omdat enige verdieping van het verhaal zo niet tot stand komt, zeker gezien Pearces voorgeschiedenis en diens latere reputatie als meest gevreesde misdadiger. Dit alles biedt namelijk voldoende uitgangspunten. De enige achtergrond van Pearce komt nu via monologen – over zijn gemoedstoestand – én in een onderonsje van Pearce met Greenhill waarin hij met een enkele zin vertelt waarom hij is verbannen naar de strafkolonie.
De definitieve doodsteek voor ‘Van Diemen’s Land’ vormt echter de afronding van de opmerkelijke survivaltocht. Auf der Heide maakt het zichzelf wel heel erg makkelijk door een goedkoop slot te fabriceren. De cirkel is weliswaar rond, maar visueel gaat de vertelling rondom Pearce genadeloos ten onder. Zonde, want in ‘Van Diemen’s Land’ had veel meer gezeten. Het is nu simpel griezelen met artistieke plaatjes…
Ans Wijngaarden