White Material (2009)

Regie: Claire Denis | 100 minuten | drama | Acteurs: Isabelle Huppert, Christopher Lambert, Nicolas Duvauchelle, Isaach De Bankolé, William Nadylam, Adèle Ado, Ali Barkai, Daniel Tchangang, Michel Subor, Jean-Marie Ahanda, Patrice Eya, Serge Mong, Martin Poulibe, Mama Njouam, Pierre-Ange Tatah, Suzanne Ayuck, Lionnel Messi Inoussa, Antoine Ndichut, Wakeut Fogaing, Denise Djuikom, Marie-Françoise Wouogo, Christian Bitang, Justin Ambassa, Bernard Yopa, Catherine Matzi, Madeleine Manipet, Ebenezer Repombia, Armand Tamo, Poupou Poutougnigni, David Gozlan

‘White Material’ kent een veelbelovend startpunt. Een westerse vrouw van middelbare leeftijd (Isabelle Huppert) runt een Afrikaanse koffieplantage waarvan de oogst bedreigd wordt door een nakende burgeroorlog. De arbeiders kiezen het hazenpad en de mannen van het gezin – schoonvader, ex-man en zoon – lijken eerder een last dan een lust voor deze Maria Vial. Zij volhardt echter koppig in het binnenbrengen van de oogst en het bijeenhouden van een uiteengevallen familie, ook al zijn de omstandigheden er niet naar.

Zoals in de meeste van haar films, speelt Isabelle Huppert een moeilijk peilbare vrouw: de contouren van Maria’s persoonlijkheid liggen vast, maar uit haar gedrag blijkt dat emoties en verstandelijkheid niet altijd samengaan. Wat bijvoorbeeld te doen met Manuel (Nicolas Duvauchelle), haar in Afrika geboren zoon die niets liever doet dan in bed liggen. Maria laat de adolescent maar, ook al schoffeert hij het personeel en werkt hij niet mee in de zaak. Zij probeert er het beste van te maken, door alles naar zich toe te trekken. De burgeroorlog blijft daarbij een onbestemde dreiging, al is duidelijk dat de Afrikanen de Française alleen nog pruimen als er grof geld wordt geboden.

Interessant is dat Manuel zich aansluit bij de rebellen die zijn moeder eveneens dwarsliggen. ‘White Material’ blinkt echter eerder uit door broeierige beelden en een dito soundtrack (van Tindersticks), dan door uitgewerkte relaties, en dat is jammer. De verhouding tussen moeder en zoon verdient meer aandacht en ook de ondergang van een koloniaal milieu – sowieso een beetje een gedateerd thema – wordt niet afgerond beschreven. Er is in ‘White Material’ sprake van moreel verval en een vrouw die moed houdt, maar ook Maria blijft een zoeker in ongewisse omstandigheden, in een film met veel losse eindjes. OK: het leven is niet zwart-wit en de filmrealiteit hoeft dat ook niet te zijn, maar van een filmmaker verwachten wij dat die emoties bij de kijker losmaakt. En dat lukt de 62-jarige Claire Denis helaas minder.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 22 juli 2010
Speciale vertoning: Claire Denis – Trouble-Making Magic, 29 februari – 20 maart 2024, Eye Filmmuseum