Winter Brothers – Vinterbrødre (2017)

Regie: Hlynur Palmason | 94 minuten | drama | Acteurs: Elliott Crosset Hove, Simon Sears, Victoria Carmen Sonne, Lars Mikkelsen, Peter Plaugborg, Michael Brostrup, Anders Hove, Laurits Honoré Rønne, Jannik Jensen, Christopher Lillman, Frédéric André, Mikkel Frederiksen, Stefan Mølholt, Birgit Thøt Jensen

Duisternis. De camera beweegt behoedzaam naar een zweem van beweging in de verte. Het bedompte achtergrondgeluid mondt langzaamaan uit in een wild geraas. Nauwelijks waarneembare lichtjes, als vuurvliegjes in het luchtledige, worden heldere bakens. De waterval van geluid wordt met grote moeite overstemd door menselijk geschreeuw. De claustrofobische ruimte waar de toeschouwer zich bevindt, blijkt een mijnschacht.

De lampen op de helmen van de aanwezige mijnwerkers vormen de enige lichtbron in de tunnel. Water is er schaars, de warmte ondraaglijk. Het zware ondergrondse leven wordt verder invoelbaar gemaakt door het gebruik van handheldcamera, doordat de toeschouwer in staat wordt gesteld hetzelfde gebrek aan bewegingsvrijheid als de werkers te ervaren. De beklemmende sfeer voelt effectief als een opsluiting.

De mijn, onderdeel van een kalksteenafgraving, vormt het dagelijks werkdecor van de broers Emil (Elliott Crosset Hove) en Johan (Simon Sears). Graag zouden ze willen ontsnappen aan het zware leven onder de grond, maar de mijn is de enige plek waar ze welkom zijn. Bovengronds is het leven, mede dankzij het onophoudelijke ijzige winterlandschap, niet veel beter. Vrienden hebben de broers niet. Ze vallen op hetzelfde meisje, maar die ziet hen niet staan. Ze verdienen nog wat extra met de verkoop van zelfgestookte alcohol aan hun collega’s, maar die hobby is niet zonder gevaar. Niet alleen zijn de zelfbrouwsels illegaal, ook is de kans op vergiftiging niet gering. Alsof de erbarmelijke levensomstandigheden nog niet genoeg zijn, verschijnt er ook nog een militair geweer ten tonele.

Bovenstaande doet een zwaar drama vermoeden. Het Deens-IJslandse ‘Winter Brothers’ gaat echter meer gelaagd te werk. Met hun subtiele, maar ook enigszins wrange humor maken de broers het bestaan draaglijk (en wordt het gevoel van waanzin voor de toeschouwer alleen maar groter gemaakt). De heerlijke beeldvoering – dan weer speels, dan weer strak -, geeft de film wat luchtigs. De twee broers zijn niet van de grote woorden. De film kent sowieso weinig dialoog, daar zijn de mijnen te lawaaiig voor. Hun gemoedstoestand blijft daardoor vooral onderhuids, wat resulteert in meer fijnzinnigheid. Doordat ‘Winter Brothers’ soms bijna documentair te werk gaat, zonder emotionele kunstgrepen, laat de film de interpretatie aan de toeschouwer. Hoewel daar wel wat perspectiefproblemen uit ontstaan, staat het een overdreven ernst in de weg. Wat overblijft is een aangenaam absurdistisch toontje, met slechts een licht bittere ondertoon. Het leven is zwaar, niet leven nog zwaarder.

Wouter Los

Waardering: 4

Bioscooprelease: 9 augustus 2018 (in het kader van Previously Unreleased 2018)