Winter Nomads – Hiver nomade (2012)

Regie: Manuel von Stürler | 90 minuten | documentaire

Om helemaal hun rol te komen, passen sommige acteurs de zogenaamde ‘method acting’-techniek toe. Zij zoeken naar emoties en ervaringen uit hun eigen leven en gebruiken deze om in de huid van hun personage te kruipen. De Frans-Zwitserse regisseur Manuel Von Stürler deed, ter voorbereiding van zijn documentaire over het leven van twee herders, aan wat je ‘method directing’ zou kunnen noemen. Von Stürler, die tijdens een reis gefascineerd raakte door de schaapherders, volgde twee van hen vier jaar lang en participeerde in een complete transhumance (het verplaatsen van vee met de wisseling van de seizoenen).

In ‘Winter Nomads’ volgt de regisseur twee sympathieke schaapherders, de door de wol geverfde Pascal, die al drieëndertig jaar ’s winters het vak beoefent, en Carole, een jonge vrouw die nog het een en ander moet leren.

Vergezeld door drie ezels, drie herdershonden, een puppy en maar liefst achthonderd (!) schapen trekken zij vier maanden lang door weer en wind van Zwitserland naar Frankrijk, met als doel hun schapen – bestemd voor consumptie – zo gevoed mogelijk over de grens te brengen. Om dit te bereiken leggen Pascal en Carole zeshonderd kilometer te voet af. In de negentig minuten die de documentaire duurt zien we het landschap langzaam maar zeker groener worden en de kudde schapen kleiner.

De aanblik van het Nomadisch duo is er een die je regelrecht een paar honderd (of zeg maar gerust duizend!) jaar terug in de tijd meeneemt. Pascal en Carole dragen traditionele kledij, zetten thee op een kampvuur, slapen onder een canvas doek en dekken zichzelf toe met een dierenvel. Alleen de enkele auto die moet wijken voor de kudde verraad dat het toch echt de 21ste eeuw is die wij bekijken (en vooruit, Pascals mobiele telefoon die de regisseur waarschijnlijk heel bewust pas tegen het einde van de negentig minuten in beeld liet komen).

’Winter Nomads’ is een geromantiseerd kijkje in een leefwereld uit vervlogen tijden. De gevolgen van de almaar toenemende urbanisatie op het herdersvak worden in de documentaire op simpele wijze duidelijk. Zo is een voormalig grasland een jaar later opeens een woonwijk geworden en moeten de twee hun route aanpassen.

De prijswinnende documentaire is slim gemonteerd. Von Stürler is bedreven in de kunst van het weglaten. Wij komen vooral tijdens de ontmoetingen met nieuwsgierige wandelaars en het weerzien met  oude bekenden die de Pascal en Carole op hun jaarlijkse route passeren meer over het tweetal te weten.

De gestileerde cinematografie van ‘Winter Nomads’  vormen een interessant contrast met de no-nonsense houding van haar protagonisten en  zijn een visueel staaltje vakmanschap: het moge duidelijk zijn dat Von Stürler ooit is begonnen als fotograaf. Carole’s rode muts steekt prachtig af tegen het besneeuwde landschap, en hetzelfde geldt voor de enorme kudde schapen. Zoals een verwonderde voorbijgangster opmerkt: “I find this contrast of light and shade pretty. In this white area, which is like an A4 sheet. With the dog in the foreground.”

‘Winter Nomads’ is een sobere documentaire met mooie beelden en een nostalgische insteek, die, vooral als er gesproken wordt, soms aandoet als een speelfilm.

Loes van Iperen

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 16 januari 2014